Eimreiðin - 01.01.1969, Síða 36

18
EIMREI3JN
öðrum í hundruð mílna fjarlægð
á morgun. Og þeir syngja, eins
og frjálsar verur, það eitt, er
þeim býr í brjósti — syngja það,
sem náttúru þeirra er sam-
kvæmt.
Til eru tvenns konar s k á 1 d —
íþrótta-skáld og hugvits-
skáld.
íþrótta-skáldin eru skáld af
viti og lærdómi. Þau hafa 1 æ r t
að yrkja. Þau yrkja eftir listar-
innar reglum. Hjá þeim er form-
ið allt lögbundið nákvæmlega.
Þau kunna að raða hugsunum
sínum niður skipulega og hafa
þær sálfræðilega réttar. Þau yrkja
af því þau kunna að yrkja. Hug-
vits-skáldin, aftur á móti, eru
skákl af meðfæddri náttúrugáfu
og eðlishvöt. Þau eru stundum
lítt ,,lærð“, en þau yrkja, af því
að hjartað er fullt af skáldskap.
I staðinn fyrir að læra af bókum
að þekkja mannlegar tilfinning-
ar — sorg og gleði, hatur og elsku,
eymd og sælu, kvíða og von,
þreifa þau á öllu þessu í sínum
eigin hjörtum. Hjörtu þeirra eru
þrungin af eldi, sem brýzt út og
kveikir bál í hjörtum annarra
manna. Þau eru ósjálfrátt-
skáld — geta ekki annað en verið
skáld. Það er með þau eins og
Lúter: „Hér stend eg; eg get ekki
annað. Guð hjálpi nrér.“
Meðal allra þjóða koma þau
við og við fram, þessi ósjálfráðu
skáld, eins og spámennirnir í
Israel forðum. Þannig var það.
að fyrir einni öld síðan var ungl-
ingspiltur einn í héraði einu á
Skotlandi, sem gekk allan dag-
inn berfættur á eítir plóginum
á akrinum, en gerði þó allt lífið
að skáldskap, og samdi ljóð um
alla hluti frá „lúsinni“ til „lá-
varðarins". Og „drengurinn frá
plógnum", Robert Burns, varð
þjóðskáld Skota. Þjóðin
fann, að hann söng á strengi, sem
hún átti sjálf. Þetta voru hennar
hugsanir, þótt hann ekki hefði
vitað af þeim fyrr, og þetta voru
hennar tilfinningar, þótt hún
hefði ekki kennt þeirra fyrr.
Þjóðin heyrði sinn eigin hjarta-
slátt.
Og þannig var það, að fyrir
einum mannsaldri var smala-
drengur einn uppi á Hólsfjöll-
um, sem gætti sauða og sat yfir
ám allan daginn, en kvað þó
ósjálfrátt ljóð um alla hluti, um
,,Dettifoss“ og „Lindina", um
„Andvarpið“ og „Vonina". Og
viti menn! Þegar vinnumaður-
inn kvað upp á fjöllunum, berg-
málaði söngur hans út um dali
og sveitir og undir tók livar-
vetna í hjörtum manna. Alþýð-
an lieyrði sitt eigið hjarta slá, og
fannst henni sem raddir þessar
kæmu frá sér hjálfri. Og þegar
stundir liðu heyrðu ,,lærðu“
skáldin líka hörpu smaladrengs-
ins á fjöllum, og sveitarskáldið