Eimreiðin - 01.01.1969, Síða 51

USTAMENN, CUÐSTRÚ Ofí GAMALT FÓI.K
33
Svo meinlega er maðurinn
gerður, að finni hann sig knúðan
til að tjá fyrir sjálfum sér, eða
öðrum það, sem honum liggur á
hjarta, gerir hann það og með
þeim hætti, sem honum er til-
tækastur — og spyr þá venjulega
ekki um starfsaðstöðu. Hvort
myndi Anna Frank hafa verið
að luigsa um starfsaðstöðu eða
listamannsfrægð, þegar hún skrif-
aði dagbók sína?
Einhvern tíma í vetur var í
útvarpsþætti fjallað um — nú-
tímaljóð. Stjórnandi þáttarins
spurði fólk á strætum og gatna-
móturn um álit þess á fyrrnefndu
fyrirbæri. Svörin voru yfirleitt
heldur óhagstæð fyrir ijóðskáld-
in. Fremur lítið er þó upp úr
slíku leggjandi, — fólk hefir að
sjálfsögðu svarað í flýti og um-
hugsunarlaust.
Það, sem vakti athygli mína á
þessum þætti var það, að eitt
nútímaskáldið las þar upp kvæði
sín. Síðan lét stjórnandi þáttar-
ins, skáldið skýra kvæði sín, þau,
er það hafði upp lesið. Þótt ég
hefði ekki áttað mig á því hvað
skáldið var að fara, þegar ég
heyrði ljóðin, fann ég strax þeg-
ar ég hafði hlýtt á skýringarnar,
— eða réttara væri kanske að
segja þegar búið var að þýða
kvæðin á venjulegt mál, — þá
rann það loks upp fyrir mér, að
þetta voru allra þokkalegustu
hugsanir.
Öllum ber saman um, að bók
Halldórs Laxness, Kristnihald
undir jökli, sé bók hins fyrra árs,
enda metsölubók. Hefir höfund-
urinn hlotið silfurhest að skálda-
launum og mun vera vel að kom-
inn.
Ekki veit ég hvað í jjessari bók
stendur. Hitt hefir mér skilizt á
þeim sem bókina hafa lesið og
um fjallað, að þeir séu litlu nær
um, hvern boðskap hún flytji,
en sá, sem ekki hefir lesið. Haft
er eftir höfundi, að bókin íjalli
unt kristnihald undir jökli, en
gagnrýnendur virðast ekki vera
ánægðir með svarið og eru víst
enn að leita að einhverjum æðra
tilgangi innan spjalda hennar.
Þannig er því farið um góða
list. Hún er ekki einungis hafin
yfir skynsvið liversdagslegra með-
almanna, heldur einnig viturra
manna og sérfróðra. Hinir gefast
blátt áfram upp við að skýra
hana eða skilja, sem minna hafa
til brunns að bera.
. Ævisaga Björns Eysteinssonar
þarf hins vegar engra skýringa
við. — Þannig getum við greint
á milli þess, — sem er list — og
hins, sem er ekki list. — Það, sem
við skiljum og okkur liggur í
augum uppi, er ekki list. — Hitt,
sem við skiljum ekki, — er tor-
ráðið og tvírætt eins og véfrétt,
3