Ægir - 01.01.1926, Blaðsíða 10

2
ÆGIR
En framkvæmdin á þessu atriði hefir
verið all-erfið, og skal eg að eins nefna,
að eg fór 24 lengri og skemri ferðir um
umdæmið 1923,. aðallega vegna fram-
kvæmda á þessum lið. Menn hafa haft
þann skilning á umræddri grein, að fiskur
sem ekki væri matshæfur, gæti gengið
kaupum og sölum án mats, og mun svo
vera um land alt, að meira eða minna af
óverkuðum fiski hefir gengið kaupum og
sölum, án þess að vera metinn.
Fyrir fjórðungsþinginu virðist það vaka,
að mikið af þeim óverkaða fiski, sem
verslað er með, sé ekki matshæfur, og að
eitlhvað af fiski, sem er í rauninni fuli-
staðinn, slæðist með í sölunni, undir því
yfirskini, að hann sé ekki orðinn mats-
hæfur, og sé þannig skolið undan ákvæði
laganna. Kemst þingið svo að þeirri nið-
urstöðu, að ef allur óverkaður fiskur, í
hvaða ástandi sem er, (þar með fiskur,
sem nú er ekki talinn matshæfur) yrði
metinn, þá væri tilganginum náð, og ekki
hægt að skjóta sér undan þessu ákvæði
laganna.
Mér virðist að undanfarin reynsla hafi
sýnt, að þetta sé dálitið hæpin niðurstaða,
nema til kæmi víðtækari breytingar á fram-
kvæmdum en fjórðungsþingið hefir stungið
upp á. Kaupendum og seljendum hefir
verið Iílið um það gefið, að mega eltki
hafa frjálsar hendur í þessum viðskiftum,
ef þeir hafa getað komið sér saman um
þau innbyrðis. Pví eru þau dæmi til, að
jafnvel þó ákvæðum laganna hafi verið
fylgt hvað matið snertir, hefir seljaudinn
fengið sama verð fyrir allan fiskinn, án
tillits til flokkunar, og matið þá að eins
verið kostnaðarauki. Oft er fiskur líka
lagður inn til verkunar, og er það þá að
eins á vitund seljanda og kaupenda, hvort
fiskurinn er seldur óverkaður eða eftir að
búið var að verka hann. Hitt er þó tíðast,
að fiskurinn gengur kaupum og sölum áð-
ur en hann er matshæfur og vafalaust
gengið alloft alveg fram hjá lögum með
því, að láta ekki mela matshæfan fisk.
Þetta sýnir, að ákvæðið er óvinsælt, og
nóg ráð til þess að fara fram hjá því, og
það virðist ekki hafa komist inn í með-
vitund manna að það hefði mikla þýð-
ingu aðra, en auka umstang og kostnað.
Rað er líka stór agnúi á þessu máli, aö
matsframkvæmdirnar verða oft bæði
kostnaðarsamar og lítt framkvæman-
legar. Víða þar, sem fiskiveiðar og fisk-
verkun fer fram, er enginn matsmaður, og
því verður annaðhvort að flytja fiskinn
burt til mats annarsstaðar, eða senda
matsmann þangað sem fiskurinn er. Ef
fiskurinn er nú fyrst metinn til innanlands-
sölu á þennan hátt og síðan til útflutn-
ings, þá getur kostnaöurinn orðið allmik-
ili. Það er tilgangslaust að segja, að við
þessu megi gera með því, að hafa alstað-
ar malsmann, þvi það hefir sýnt sig, að
jafnvel á úlflutningshöfnum hefir reynst
fullörðugt að fá fiskimatsmenn, sem full-
nægja þeim kröfum, sem til þeirra verður
að gera. Þó góðir menn séu til á þessum
stöðum, eru þeir ekki alt af fáanlegir.
Og þar sem lítið er um að vera, fá mats-
mennirnir hvorki æfingu né áhuga fyrir
starfinu, og getur þá svo farið, að matið
verði ekki annað en nafnið tómt. Rað
verður því erfitt að ábyrgjast mat á smá-
slöllum hingað og þangað í víðáttumikl-
um umdæmum, og ef það reynist svo
ekki næg trygging um vörugæðin, þá er
von að menn vilji heldur reyna að kom-
ast hjá því.
Þegar óverkaður fiskur er keyptur i því
skyni að verka hann, hafa kaupendur
nokkra áslæðu til að vænta þess, að út-
koman á matinu verði svipuð á fiskinum
óverkuðum og síðar á sama fiski verkuð-
um. Þetta verður þó sjaldnast, því gall-
arnir á óverkuðum fiski eru aldrei eins