Ægir - 01.04.1930, Blaðsíða 19

ÆGIR
85
framleiðslu lians og' líklega haft liann að
aðalfæðu. Þá daga yrði étinn saltfiskur
þar í borg. Mér datt í tiug, að líklega væri
engin auglýsing uni Island betri en þessi
á S|)áni. Mér var það Ijóst, að slík viður-
eign væri liið mesta dirfskubragð, en þó
fannst mér, að vel gæti komið til mála að
þetta væri mögulegt. Ég trúi þvi, að
glíma sé allra íþrótta máttugust i því, að
legga að velli — og halda velli. I glim-
unni er líka falið innra afl, sem iðkendur
hennar finna og vita af, þó að kanske
þeim og einkum öðrum, sé það óskiljan-
legt. Eg hefi séð öldung, gamlan glímu-
mann, horfa á góða glímu. Hann var ná-
fölur, nötrandi af töframætti glímunnar,
en mátti ekki aðhafast — annað en snúa
sundur húfu sína milli liandanna.
Eg mintist síðar á þessa hugmynd
mína við tvo eða þrjá Spánverja. Þeir
voru sammála mér um það, að fátt
niundi vekja meiri eftirtekt á Islandi og
islenskum saltfiski þar í landi, og þetta.
En er þetta framkvæmanlegt? Ég liefi
borið það undir kappána Sigurjón Pét-
ursson og Jóhannes Jósepsson, Sigurjón
vildi athuga málið hetur. Jóhannesi þótti
hugmvndin góð og athyglisverð og taldi
bana alls ekki óframkvæmanlega. En
hver vill nú koma henni i framkvæmd?
VIII.
Um síðustu aldamót var gróandi nokk-
ur i atvinnulífi íslensku þjóðarinnar,
einkum að því er snerti sjávarútveginn.
Síðasta tug nítjándu aldarinnar hafði
verið aflatregt á opna háta á Suðurlandi.
Vistarhandið var þá nýlega levst og
ineira los komið á vinnandi einhleyj)t
fólk en áður liafði verið, og varð það
samfara aflatregðunni til þess að smá-
hátútgerðin gat ekki borið sig. En um
aldamótin var að risa upp mikill þil-
skipaútvegur í Revkjavík og víðar og
jafnvel farið að bóla á togaraútgerð
(Vídalínsútgerðin) Saltfisksframleiðslan
liafði því aukist að mun og sumum ])ótli
uggvænt um að nógur markaður fengist
fyrir þessa vöru.
Árið 1809 var þjóðhátið á Landakots-
túninu i Reykjavik. Bjartsýnn maður,
einn af lielstu ræðuskörungum landsins,
hélt þar ræðu. Hann spáði landinu hjart-
ari framtið og livatti til framtaks og
framkvæmda. Mér er það sérstaklega
minnisstætt, að liann sagði að framtíð
okkar og fjárhagsvonir væru allar
hundnar við sjóinn. Saltfiskurinn ætti að
færa okkur féð i þjóðarhúið, okkur væri
borgið efnalega ef við beittum framsýni
og dugnaði í þeirri framleiðslu. Mark-
aðurinn væri ótakmarkaður. „Eða“,
sagði hann, „haldið þið að menn hætti
nokkurntíma að jeta“. Það fanst mér ó-
líklegt, og ég trúði líka spádómum hans
um sjávarútvegirin að öðru leyti.
Og þessir framtiðardraumar hafa ræzt.
íslenzka þjóðin hefir vaxið að efnum og
áræði síðan og saltfiskurinn valdið mestu
um. Og ennþá halda menn áfram að éta,
cn það þýðir ekki sama nú og að halda
áfram að éta saltfisk. Um aldamótin var
mikið étið af saltfiski hér á landi, svo að
óhætt er að segja að mestan hluta ársins
mátti telja hann daglega fæðu flestra
heimila. Þetta er orðið hreytt. Þau heim-
ili eru nú orðin allmörg, sem að mestu
eða máske öllu hafa lagt niður saltfisk-
neyzlu. Hvers vegna? Jú, það er orðið
hægara að afla nýmetis en þá og vfirleitt
kjósa menn það heldur, einkum hin
vngri kynslóð, sem meira hefir vanist
nýjum mat. Læknar ráðleggja nýmeti
hæði sjúkum og heilhrigðum, og ýms ráð
eru nú þekt og notuð til þess að halda
nýjum mat óskemdum. Svona er það hér
á landi; sama máli er að gegna annars-
staðar, nema fremur sé. 1 Danmörku var