Ægir - 01.11.1931, Blaðsíða 6

216
ÆGIR
fyrir land, seiðin stækka fljótt, og fara
að tínast úr svifinu inn á grunnsæíi, og
leita botnsins. Eftir myndinni má fá hug-
mynd um útbreiðslu eggjanna og seið-
anna á timannm frá apríl til ágúst. Líkt
og þorskurinn, haga margir aðrir íslenzk-
ir nytjafiskar sér, t. d. ufsi, ýsa og sild,
svo heildarúlkoman verður sú, aðávor-
in og sumrin er aragrúi af fiskieggjum
og fiskiseiðum við vestur- og norður-
strönd landsins, enda hafa fengist 5000
þorsklirfur í strigaháf með 2 metra þver-
máli, dreginn 15 mín. rétt undir yfir-
borði sjávarins við Látrabjarg í júní.
Það er þessi átumergð við Norður- og
Vesturlandið, sem gerir það að verkum,
að hér safnast svartfuglinn að varpi.
Sé svartfugl skotinn við aurstuströnd
Islands, t. d. kringum miðjan júní, og sé
fæðan rannsökuð, kemur það í ljós, að
fugiinn hefur einkum borðað stóran fisk,
t. d. þyrskling, loðnu, sandsíli. o. s. frv.
En skjóti maður fugl fyrir Vestfjörðum
á sama tíma árs, er maginn vanalega
fullur af fiskseiðum, en litlu sem engu
af stærri fiski, Reyndar verður að gæta
allrar varúðar við magarannsóknirnar,
þvi ef fuglinn deyr ekki alveg við skotið,
getur hann ælt upp miklu af fæðunni,
áður en maður nær til hans. Ennfrem-
ur verður rannsóknin að fara fram strax
eftir dauðann, því annars eyðileggur melt-
ingarvökvinn von bráðar leyfar fæð-
unnar.
Þegar veður er stillt og gott, er oft
tækifæri til þess að veita því eftirtekt af
skipsfjöl, hvernig svartfuglarnir, t. d. lang-
vían, veiða fiskseiðin. Ungar, sem eru
tæplega fleygir, eru ekki alltaf varir um
sig, og koma stundum svo nálægt skip-
inu, að hægt er að skoða atferli þeirra í
góðu tómi. Þeir kafa ekki djúpt, i mesta
lagi einn meter, en bera vængina mjcg
ört, fæturna hreyfa þeir ekki. Þegar kom-
ið er undir yfirborðið, byrjar eltingaleik-
urinn, og er honum svo haldið áfram,
annaðhvort þangað til fuglinn verður að
hætta við og koma upp, eða þangað til
hann hefur náð í eitt seiði. Langnefjan
tekur einungis eitt seiði í einu, og grfp-
ur það altaf um miðjuna. Því er víða
haldið fram, að fuglinn þurfi að koma
upp, til þess að kyngja fæðunni, en það
er vafasamt, hvort svo er.
Til þess að gefa yfirlit yfir mataræði
svartfuglanna við Vesturland á sumrin,
vel eg eina langvíu, sem eg skaut, sem
dæmi. —
1. í kokinu voru 40 þorskfiska-seiði
mestmegnis ýsu-seiði, og vógu þau
öll 10,6 gr.
2. Neðst í vélindinu og í kirtlamagan-
um, voru 43,7 gr. af gráleitu mauki
með rauðum, gyltum og svörtum
deplum. Svörtu deplarnir voru augu
seiðanna, sem fuglinn hafði neytt,
gyltu jitarefnin stöfuðu af hinum svo-
nefndu gúanin-kristöllum í húðinni
og slímhúðinni, en rauði liturinn
stafaði af rauðátunni, sem fiskilirf-
urnar höfðu etið. Ekki var unnt að
telja, hve mörg fiskseiði voru í mauk-
inu, en eftir fjölda sporðanna og
augnanna, má gera ráð fyrir, að
þarna hafi verið leyfar af að minnsta
kosti 110 fiskiungum, aðallega þorski
og ýsu.
3. í fóarninu voru 4,2 gr. af ýmsum
leyfum, sérstaklega kvörnum, og
beinum (eða brjóski) seiðanna. Þarna
mátti telja 587 kvarnir, auk margra,
sem voru með öllu eyðilagðar. Það
var hægt að ákveða það með fullri
vissu, úr hvaða fisktegundum kvarn-
irnar voru, nokkrar þeirra eru sýnd-
ar á 3. mynd.
4. 1 görnunum var talsvert af mauki,