Ægir - 01.11.1931, Blaðsíða 5

ÆGÍfí
215
Nokkrir varpstaöir svartfugla (fuglabjörg) viö ísland. Stærstu depl-
arnir sýna hvar varpiö er mest. Með strikum, dregnum út fráströnd-
inni, er landinu skipt í 7 parta, og tölurnar sýna, hve margir svart-
fuglar veiddust á hverjum þessara parta, árið 1913.
um þrír fjórðu hlut-
ar hafa veiðst við
Vestfirði og vestan-
vert Norðurland.
Petta stafar náttúr-
lega mikið afþví, að
á þessu svæði eru
flest og stærst fugla-
björg enöllum þeim,
sem ferðast hafa með
ströndum landsins,
er það kunnugt, að
nóg er um fuglabjörg
frá Eyjafirði að Horn-
um, enda þótt þar
sé miklu minniveiði
en vestar. Meginiðaf
fuglinum flokkast
bersýnilega um fugla-
björgin við Vestur-
land,og vesturhluta
Norðurlandsins, en
vegna hvers ? Til
þess að svara þessari spurningu, verð-
um við að virða fyrir okkur árangur
rannsókna, sem ekki virðast koma svart-
fuglinum mikið við.
Sjórinn, sem umkringir ísland, er að
flestu leyti einkennilegri en nokkurt ann-
að haf í heiminum. Við suður- og vest-
urströndina er hinn heiti Gólfstraumur,
en við norður- og austurströndina hinn
kaldi Pólstraumur. Að austan eru tak-
mörkin á milli þessara tveggja megin-
strauma mjög glögg, eins og sjá má á
2. mynd I, þar sem sýndur er hitinn
i apríl á 50 metra dýpi. Pessi mis-
munandi hiti, við ýmsar strendur lands-
ins, hefur gagnger áhrif á allt dýralíf
sjávarins, en þeir, sem fyrstir urðu til
þess að rannsaka einstök atriði í þessari
orsakakeðju, voru þrír Danir, fyrst og
fremst professor Johs. Schmidt, og með
honum J. N. Nielsen og próf. Ove Paul-
sen. Eg skal nú nefna einn lið þessara
rannsókna, nefnilega rannsóknir Schmidts
á lifnaðarháttum þorsksins, því bæði er
þorskurinn, eins og kunnugt er, nytsam-
astur allra fiska í Islandshöfum, en auk
þess hefur hann stórvægilega þýðingu
fyrir allt líf í sjónum við ísland.
Korlin á 2. mynd, eiga að gefa yfirlit
yfir lifnaðarhætti þorsksins á yngstu stig-
um, á meðan hann heldur til í svifinu,
fyrsta sumarið eftir gotið. Á veturna, og
fyrri hluta vors, safnast þorskurinn sam-
an við Suður- og Vesturlandið, einkum
Suðurlandið, til þess að gjóta. Til þess
að gefa hugmynd um mergðina, má geta
þess, að i apríl 1928 kom það fyrir, að
80—100 bátar úr Vestmannaeyjum báru
200.000 af stórfiski á land á einum degi.
Að gotinu loknu berast seiðin og egg-
in með straumunum norður og vestur