Ægir - 01.11.1980, Page 32

Jakobsson, nú bókaútgefandi, kom þar við sögu,
var á einum rækjubátnum.
Veturinn 1939, frá þvi skömmu eftir áramót og
fram í marzlok, lágu 7 bátar frá ísafirði við í
Arnarfirðinum frá nýári og fram í marz og voru
tveir á hverjum báti. Þeir fengu iðulega fullar sínar
litlu vörpur, drógu þær uppá leguna við Seleyrina í
Dynjandavogi og dunduðu sér þar við að hirða úr
þessum stóru hölum beztu rækjuna í 600 kg
skammtinn á bát, og töldu að það magn væri ekki
nema um þriðjungur eða tæplega það úr stærstu
hölunum. Mótorbáturinn Vestri, síðar Bangsi,
flutti rækjuna frá þeim til ísafjarðar.
Rækjubátarnir voru 6-7 tonna bátar, og sem áður
segir tveir menn á báti, og þeir komu aldrei heim til
sín um veturinn þessir sjómenn, né fóru frá borði
og voru lúkararnir á þessum koppum þó engin sal-
arkynni til að dvelja í mánuðum saman, sinn bekk-
urinn hvorum megin í lúkarnum, en það var hægt
að sitja uppréttur á þeim og leggja sig, þeir náðu
mannslengdinni, einkum bekkurinn stjórn-
borðsmegin, hann var styttri þessi bakborðsmegin
vegna þess að þar var kaminan en með því að pota
hausnum framí hosiló gat meðalmaður líka legið
bakborðsmegin. Aflinn hélzt mikill allan tímann,
þar til í lok marz að rækjan hvarf gersamlega,
hennar varð ekki vart einn daginn og ekki meir
þann veturinn.
Árinu áður voru Arnfirðingar sjálfir (sjá H.H.)
að stunda rækjuna, og var þar fyrir þeim í byrjun
Kristinn Pétursson, og hann var svo einn þeirra,
sem var með bát í Arnarfirðinum veturinn 1939;
mikill rækjumaður. Þá hefur Halldór Hermanns-
son beðið mig að leiðrétta ártalsskekkju í grein
sinni. Guðmundur og Jóhann hófu ekki rækju-
vinnslu i húsinu, sem þeir Syrefeðgar reistu við
Mjóstræti, fyrr en 1952, að Gabriel Syre segir, en
hann fór til Noregs 1947 til vélakaupa og 1948-9
reistu þeir Syrefeðgar húsið við Mjóstræti og
Gabriel hóf þar rækjuvinnslu og er myndin, sem
hér fylgir með tekin í þeirri verksmiðju og sýnir
hún rækjuvinnslu á frumbýlingsárum þessarar
vinnslu, sem nú er orðinn svo stór þáttur i
atvinnulifinu víða við sjávarsíðuna.
Eftirskrift:
Þegar þessi grein mín um upphaf rækjuveiðanna
var komin í setningu, barst stutt bréf úr Noregi-
Þangað út hafði Gabriel Syre skrifað, því að hann
vissi þar mann á lífi, sem kynni máski eitthvað að
segja okkur um upphafið. Sá maður heitir Harald
Hauge og var bæði tengdur Syre og Simon, þannig
að hann var mágur Syre en móðir hans föðursystir
Símonar. Allir sem við sögu koma eru frá Karmöy-
Harald Hauge segist svo frá í bréfi sínu:
„Faðir þinn var úti i Noregi vorið 1923 og keypú
þá kútterinn „Hrönn.” Þetta sumar fórum við svo
til íslands á Hrönn, Gabriel Olsen (bræðrungur við
Simon Olsen - höf.), Ole Amundsen, Simon Olsen,
bróðir minn Gabriel Hauge og ég. Við veiddum
síld fyrsta sumarið, en veiðin var léleg. Um haustið
leigðu þeir faðir þinn og Simon Olsen en „sköyte
frá ísafirði í þeim tilgangi að veiða rækju úti 1
firðinum.
Með í þessum leiðangri var Gabriel Olsen, Is'
lendingurinn sem átti bátinn og ég. Rækjunótina
höfðum við haft upp með okkur frá Noregi. Við
toguðum ca. 1—IV2 tíma og fengum 12 kg a
rækju og sáum þá, að þarna var rækja. Við reynd-
um ekki meira að toga fyrir rækju meðan ég vat
uppi á íslandi. Haustið 1924 fórum við heim. Þar a
eftir (Etter den tid) fréttum við, að faðir þinn og
Símon Olsen hefðu keypt bát og togað fyrir rækjn
og fengið góðan afla. Ég held ekki ég hafi fle'rl
upplýsingar að gefa þér.”
Harald Hauge segir sem sé að Hrönn og nte
henni rækjuvarpan hafi komi hingað vorið 1923 og
tilraun til rækjuveiða gerð haustið 1923. Ísaíjarð
arblöðin, Skutull í sinni fyrri grein (1935) og Vest
urland í leiðréttingunni við síðari Skutulsgreinina
(1957) — eru afturámóti með ártalið 1924, sem
upphafsártal. ,
Skutull segir „á árinu 1924” en Vesturlan
592 — ÆGIR