Ægir - 01.08.1982, Page 21

þU Urströndinni enda hægt að hleypa í
°rkötlustaðahverfið í honum suðvestan. Einnig
þ a, SItemma myndazt verstöðvar í Selvogi,
Urlákshöfn og Stokkseyri. Róðrar hafa sennilega
allan
^raskipatímann verið allmiklir frá Söndunum
fu t)ar gat ekki myndast stór veiðistöð, og róðrar
Mutu
að verða þar stopulli en í verstöðvunum
Urnl^1- ^nctan Eyjafjöllum var þó sjór sóttur árið
rir>g á áttæringum og teinæringum.
enn komu ríðandi langar leiðir ofan
SveitU;
Veð m ^ róðurs ef það leit út fyrir gott róðrar-
að K ^ ke®ar t>eir sv0 komu til strandar var farið
st' fr*ma Þeir komust ekki út. Það er eiginlega
u°r.Ur^ulegt, að það skyldi vera hægt að halda
Sa^H rei^rum fyrir Söndunum. Aldrei gáfust þó
P amenn upp meðan áraskipaöld var i landi.
þa ^rir suðurströndinni lá bezta útver landsins,
r sem voru Vestmannaeyjar. Þar fór saman, að
]a Jarnar voru umkringdar beztu fiskimiðum
s t*ns °£ Þær voru lífhöfn; eina verstöðin, þar
/læ8t var að tala um ,,sjálfgerða höfn.“
að"i estmannaeyjar hafa ávallt verið
averstöðin hér við land“, segir Björn í
, aldasögu sinni bls. 248 og eins í íslandssögunni
ls- 136.
°g^V^ ^111 atctrei verið nein aðalverstöð á íslandi
Ver esfmannaeyjar voru ekki einu sinni stærsta
etl ftö^ln á áraskipaöldunum, það varð ekki fyrr
Svr? Ve^atatlmanum.
Se8|r í Landnámu:
eyjar 6rm^ur Eárðarson byggði fyrstur Vestmanna-
v ’ en áður var þar veiðistöð og engra manna
lUrseta.“
vetreStmannaeyjar vefÞa ekki stór verstöð með
fjöl^0^0 ^yrr en a þjóðveldisöld að þar er orðin
farmenn búseta og Vestmannaeyingar sjálfir
þlr að bera uppi sóknina.
skí^ ^ara litlar sögur af fiskiróðrum eða
‘Pakosti
sögur
Austfirðinga.
geras rt.ustnroinga. Austfirzku sögurnar
bió . attar uppi í sveitum, sem voru víðlendar og
syn »e®ar’ °8 Austfirðingum ekki jafnmikil nauð-
nesj s,æÞja sjó eins og Vestfirðingum eða Suður-
Og Jarn°nnum, en fisk hafa þeir orðið að afla eins
snem^11 °g ekki a^ efa’ a^ Austfirðingar hafa
■hiki
.mf farið að stunda sumarróðra, sem urðu
ve[ a slÞari öldum.
þar rarróðrai voru Austfirðingum andstæðir,
St,
ól þeir
raumar
áttu sér góða vélbáta að sækja á.
S£ek' eru miklir fyrir Austfjörðum og langt að
Ja ettir fiski á vetrum og þeir hafa beðið eftir
vorhlaupinu, þegar fiskur fór að ganga aftur
austur með að lokinni hrygningu fyrir Suður- og
Suðausturlandinu. Sumarfiski hefur afturámóti
alltaf verið með því bezta sem gerist fyrir
Austfjörðum og þangað sóttu menn hvaðanæva að
á síðari tímum áraskipanna til sumarróðra.
Það getur verið, að ég hafi ekki leitað nógu vel í
austfirzku sögunum, en ég hef ekki rekizt þar á
annað dæmi um fiskiróðra Austfirðinga en þar
sem segir af Þiðranda í Njarðvík í Fljótsdælasögu:
,,Það var einn vetur um brundtíð, að húskarlar
hans voru rónir á sjó að leita fiska“.
Þeir hafa eftir þessu verið í haustróðri,
Njarðvikingarnir, því að brundtíð er með búfé um
jólaleytið og framum áramótin. Þeir hafa einnig
átt sér teinæring, því að Þorvaldur sonur Þiðranda
fór til brúðkaups á teinæringi og fórst í þeirri ferð í
útsynningsveðri.
Þá hefur það eflaust orðið snemma, þótt þess sé
ekki getið í Sögunum fremur en fiskiróðra Aust-
firðinga almennt, að þeir hafa róið úr útverum á
sumrum svo sem síðar varð og útverin þá verið líkt
og vestra í vogum og víkum á annesjum og
utarlega við hina löngu firði, nema þar sem
heimavík lá að miðum svo sem í Njarðvíkum eða
Skálum. Margar eyjanna fyrir Austfjörðum urðu
sumarver, svo sem Skrúðurinn þeirra Fá-
skrúðsfirðinganna. Bjarnarey var verstöð Vopn-
firðinga og Seley Reyðfirðinga.
Það trúi ég að sé rétt skoðun, að fyrstu kynni
okkar íslendinga af lóðaveiðum hafi verið, þegar
Englendingar tóku að veiða hér með lóðum á 15du
öld og það hafi verið Austfirðingar, sem fyrstir
manna hérlendis kynntust veiðum Englendinga,
þótt ekki sé vitað til að Austfirðingar hafi almennt
tekið upp lóðaveiðar, að minsta kosti ekki svo sem
Vestfirðingar sem tóku þær alfarið upp í byrjun
16du aldar. Eg hef það fyrir satt, að lóðaveiða sé
fyrst getið í máldaga Berufjarðarkirkju 1482.
Enn verð ég að víkja að honum Birni Þorsteins-
syni. Það má ekki standa mótmælalaust á
kennslubók, sem hann segir um þennan mikils-
verða atburð í íslandssögunni, blaðsíðu 252 i
Miðaldasögunni:
„Veiðar á lóðir munu hefjast vestra á ísafirði.“
Þetta kemur ekkert til álita að rétt sé. ísafjarðar-
kaupstaður er ekki til, þegar lóðanotkun hefst
vestra og þótt þetta væri prentvilla og þarna ætti
að standa: ,,í ísafirði,“ það er í merkingunni ísa-
fjarðardjúp, þá væri það ekki heldur rétt,
ÆGIR —413