Ægir - 01.02.1984, Blaðsíða 13

fyrir mönnum, og væri mjög órólegt í sjóinn, var oft-
ast Ieitað uppundir í var af landi.
Kapp var mikið í sókninni. Útilegubátarnir voru
n®r einvörðungu mannaðir mönnum, sem alizt höfðu
UPP á árabátunum og margir einnig verið á fyrstu litlu
'eIbátunum, sem farið var að róa vestra uppúr 1902.
aö var því um mikla breytingu á sókn að ræða, og
ems °g jafnan þegar nýjung er í sókninni, þá veljast
Ungir menn til skipstjórnar og svo var í þessari sókn,
það voru fæstir skipstjóranna á útilegubátunum
§amlir árabátaformenn. Flestir voru skipstjórarnir á
Pessum nýja flota skammt öðru hvorumegin við þrít-
ugt með 30 tonna próf, pungapróf, svo nefnt eftir
°gun jagta, sem Ásgeirs verslun átti. Þetta próf hefur
'ekið ýmsum breytingum en er enn í dag nefnt þessu
nafni.
Þessum mönnum, sem komu af árabátunum og litlu
^ oátunum þóttu þessi nýju skip mikil hafskip, sem
flest væri bjóðandi!
Úugsunin var sú sama og hjá fyrstu togaramönn-
Unum, sem héldu að togari gæti ekki farist, eða bol-
Vlska árabátaformanninum sem borðhækkað hafði
Sexæringinn sinn og sett í hann IV2 hestafla vél og
Sagði þegar hann var átalinn fyrir að sækja stíft:
Til hvers er að hafa stórt skip og sækja ekki?
Þannig var hugsunin einnig þegar skúturnar komu
°§ þannig hefur það alla tíð verið, þegar ný skip og
st$rri en áður tíðkuðust komu í sóknina, að þeim
e ur veri ofboðið í fyrstu. Það tekur jafnan tímann
yrir sjómanninn að finna, hvað má bjóða skipi hans.
uð var sótzt eftir plássum á þessum bátum og hægt
1 Veþu úr vönum sjómönnum úr öllum byggðar-
gunum við Djúp og mikill hluti áhafnanna var úr
Un-Djúpinu, Aðalvík og Bolungavík.
að er stundum nefnt til marks um líkamsburði
ssara manna, sem fengu afl sitt við árina, að ísfirzki
j-j e§ubátaflotinn var einhverju sinni í vari uppá
ntyfk og menn fóru í land að reyna sig við steina-
° ln úægu, Fullsterk 310 pund og Hálfsterk 280
j und. Þetta eru sæbarðir hnullungar, sem illt er að
sta á hendur og steinana átti að láta á stall, sem tók
meðalmanni í mjöðm. Af fjörutíu mönnum sem
reyndu, létu tuttugu og tveir Fullsterk á stall og allir
Hálfsterk.
Þá var og margur maðurinn á þessum skipum sem
fleirum í þennan tíma, þegar alþýða manna og síst á
útkjálkunum átti engan kost skólagöngu, ágætlega
búinn til höfuðsins og innanum stórvelgefnir menn.
Nokkrir af útilegubátaskipstjórum þessa tímabils,
urðu landskunnir aflamenn, svo sem Þorsteinn Ey-
firðingur, Guðmundur Þorlákur, Guðmundur Júní
og Guðmundur á Freyju, en þessir þrír Guðmundar
voru stundum kallaðir Stór-Guðmundarnir á Isa-
fjarðarárum þeirra. Marga fleiri harða sjósóknar- og
aflamenn kann ég að nefna, en nú yrði það fyrir
flestum lesendum aðeins nöfnin. Þeir eru gleymdir
þessir kappar öðrum en gömlu fólki, en samt er rétt
að halda sögum af þeim til haga. Það er lenzka nú að
halda allar afrekssögur af forfeðrum okkar ýkjusögur
og markleysu, en það er svo í sögu allra þjóða, að
kynslóðirnar eru misjafnar að atgervi og aldamóta-
mennirnir íslenzku voru mikil kynslóð, náttúruval
íslenzkra harðæra, stórir og sterkir karlar, sem komu
útí þjóðarvorið: verzlunarfrelsi og heimastjórn.
Gissur hvíti, bátur Guðmundar Júní, einn af útilegubátum
þessa tíma.
ÆGIR-61