Ægir - 01.02.1984, Side 60

Notagildi, reynsla
Til þess að gera sér grein fyrir notagildi og reynslu
af olímælum var útbúið eyðublað sem starfsmenn
Tæknideildar fóru með um borð í fiskiskip og útfylltu
eftir upplýsingum frá skipstjórnar- og vélstjórnar-
mönnum. Könnunin stóð yfir á tímabilinu frá apríl
1982 til síðastliðinna áramóta, og söfnuðust þannig
upplýsingar frá 101 skipi eða tæplega 38% þeirra
skipa sem voru með mæla um áramótin.
Mynd 1 sýnir eyðublaðið, sem er tvær síður, og
verður hér á eftir komið inn á einstaka hluta þess og
helztu niðurstöður kynntar.
Fyrsti hlutinn eru upplýsingar um hvaða skip um er
að ræða og hver það er sem veitir upplýsingarnar.
Næsti hluti eru upplýsingar um aðalvél og mögu-
leika til mælingar á ganghraða. Dreifing aðalvélarafls
þeirra skipa, sem komu inn í könnunina var mjög
svipuð heildardreifingunni, sem fram kom í töflu I
hér að framan, en þó voru hlutfallslega heldur fleiri
skip með stærri vélar sem komu inn í könnunina.
Aðeins 60 skip í úrtakinu voru búin rafmagnsvegmæl-
um, en aftur á móti höfðu 98 skip einn eða fleiri tölvu-
lorana, og 55 skip voru búin báðum þessum tækja-
gerðum.
Þriðji hluti eyðublaðsins fjallar um framleiðanda
olíumælis, aldur hans og notkun, ásamt upplýsingum
um keyrsluvenjur og breytingar á þeim frá þeim tíma
sem enginn mælir var um borð. Af þessum 101 mæli
sem komu inn í könnunina voru 72 frá Örtölvutækni
s.f. eða um 41% af þeim 174 sem um borð voru, 26 af
88eðaum30% afmælumTæknibúnaðarh.f. og3eða
helmingur af öðrum mælum.
Niðurstöður könnunar um keyrsluvenjur á stími,
eftir að mælir kom um borð, koma fram á línuritum II
og III. Línurit II sýnir algengnan snúningshraða hjá
þeim sem eru með skiptiskrúfu. Af línuritinu sést, að
rúm 50% keyra með yfir 95% af fullum snúnings-
hraða og tæp 25% keyra á bilinu 90-95% af fullum
snúningshraða. Línurit III sýnir aftur á móti stign-
ingshlutfallið sem algengast er á stími. Hér kemur í
ljós, að aðeins um 18% keyra með yfir 95% af fullum
skurði, en flestir keyra með skurð á bilinu 65-80%.
í sambandi við breyttar keyrsluvenjur eftir tilkomu
olíumæla þá kváðu 55 aðspurðra breytingu hafa orðið
á keyrslulagi í átt til meiri hagkvæmni. 30 til viðbótar
töldu að skipin væru keyrð með tilliti til mælis, en
samanburð vantaði af ýmsum ástæðum, svo sem að
mælir kom í skipið nýtt, mælir kom um leið og skipt
var um vél, eða að aðspurður hefði ekki verið á skip-
inu mælislausu. Aðeins þrír töldu lítið tekið tillit til
mælis, einn ekkert og sjö kváðu ekki unnt að gera
það, ýmist vegna takmörkunar á vél eða að mælir væri
ónothæfur. I fimm tilvikum fengust engin svör um
þetta atriði.
I tæpum 30 tilfellum fengust upplýsingar um olíu-
notkun á stími bæði fyrir og eftir tilkomu mælis, og
meðaltal þess sem þar kom fram er, að olíunotkunin
hafi minnkað um tæp 25%, og ganghraðaminnkun
þessu samfara hafi verið óveruleg. Af því sem fram
kom hér að framan um keyrsluvenjur má ráða, að sá
sparnaður sem fram hefur komið, er að langmestum
hluta til kominn með lækkun skrúfuskurðar, en að
minna leyti með lækkun snúningshraða, sem ætti að
geta gefið ennþá meiri sparnað.
Síðasti hlutinn á fyrri síðu eyðublaðsins fjallar um
aflesturstækið í brú. Kannað var hvaða aflestursmögu-
leikar væru fyrir hendi, hvað menn notuðu og hvað
Línurit II: Dreifing snúningsliraða sem almennt er notaður a
stími, í skipum með olíumœli.
Línurit III: Dreifing skrúfuskurðar sem almennt er notaður
á stími, í skipum með olíumœli.
108-ÆGIR