Ægir - 01.02.1984, Blaðsíða 63

Línurit IV: Dœmi: Hliðrunarfrávik mœlis = 10IIk.
Frávikfrá réttum vexti = -t-20%.
hámarksolíunotkun á mæli tæknideildar (dálkar 2 til
9).
Ef mæligildi eru sett upp í línurit sjá (línurit IV) og
l'na dregin sem næst öllum punktum, heildregna
Enan (þessi lína er fundin með aðstoð tölvu), þá
kemur í Ijós að um er að ræða ákveðna hliðrun á
óllum mæligildum skipsmælisins (línan ætti að skera
nsana þar sem þeir mætast í 0 punktinum). Á línurit-
'nu er einnig sýnd kjörlína fyrir skipsmælinn (strikaða
línan) og sést að lína mælisins vex hægar en kjörlína
hans. Ef eingöngu er verið að skoða t.d. aukningu á
eyðslu við ákveðna álagsbreytingu þá má líta svo á að
hliðrunin komi þar ekki að sök en þá verður að gera
Þá kröfu að vöxtur mælilínunnar sé sá sami og vöxtur
kjörlínunnar, annars fæst ekki rétt aukning í eyðslu á
mæli skipsins. í töflu III (dálkur 13), er hliðrunin
8efín upp í lítrum á klukkutíma, og í dálki 14 er frávik
frá réttum vexti gefið upp í % af eyðsluaukningunni,
fíæmi: (sjá línurit IV) hliðrun = 10 1/k og frávik frá
rettum vexti = -^20%. Hér vegur negatift frávik frá
rettum vexti að nokkru upp á móti positífri hliðrun
(niælirinn sýnir eingöngu rétt þar sem línan sker kjör-
fínuna). Mælir skipsins sýnir hins vegar um 20%
minni aukningu en hann ætti að gera. Ef t.d.
raunveruleg eyðsluaukning er 100 lítrar á klukku-
stund þá myndi þessi mælir aðeins sýna aukningu upp
á 80 lítra á klukkustund. Línurit V:
Að lokum er fjöldi mælipunkta gefin upp í töflunni
(dálkur 15) og einnig staðlað meðalfrávik mæli-
punkta frá línu mælisins í lítrum á klukkustund
(dálkur 16).
Gerð nema
í höfuðatriðum er um að ræða tvær gerðir nema:
a. rúmmálsnema
b. straumhraðanema.
Rúmmálsneminn er nákvæmari þar sem hann
mælir rúmmál olíunnar er hann hleypir í gegnum sig.
Það er hins vegar ókostur að ef hann stöðvast t.d.
vegna bilunar þá hleypir hann engri olíu í gegnum sig.
Rúmmálsnemar eru jafnframt dýrari en straumhraða-
nemar og af þessum ástæðum lítið notaðir sem fastur
mælibúnaður um borð í skipum.
Straumhraðanemi mælir straumhraða olíunnar er
streymir í gegnum hann en straumhraðinn er í hlut-
falli við rennslið, þ.e. það rúmmál olíu er streymir í
gegnum mælinn á tímaeiningu. Straumhraðanemar
eru talsvert ódýrari en rúmmálsnemar og jafnframt
stöðvast ekki rennslið í gegnum þá þótt þeir bili. Þeir
eru hins vegar ekki eins nákvæmir, (þessu er mætt
með því að kvarða hvern nema fyrir sig) en jafnframt
eru þeir meira háðir breytingum á hitastigi og seigju
olíunnar en rúmmálsnemar. Engu að síður eru
straumhraðanemar mikið notaðir sem fastur mælibún-
aður um borð í skipum í dag.
í flestum gerðum rennslisnema er um að ræða hjól
er snýst í takt við rennslið og er í húsi rennslisnemans
komið fyrir búnaði er breytir þessum snúningi í raf-
boð. Þessi rafboð geta verið á ýmsu formi, oft sem
ákveðinn fjöldi spennupúlsa fyrir hvern snúning
hjólsins. Fjöldi spennupúlsa á líter af olíu nefnist K
stuðull. Á línuriti V, sem er dæmigert fyrir straum-
hraðanema, sést hvernig þessi stuðull breytist við
ÆGIR-111