Ægir - 01.02.1984, Qupperneq 66

efri ferlinum. Vissulega er í mörgum tilfellum unnt að
ná fram umtalsverðum sparnaði með því móti, en
sparnaðurinn verður ennþá meiri ef snúningshraði
vélar er minnkaður og skurður aukinn, en jafnframt
verður að gæta þess, að beita skrúfunni ekki það
mikið að álag á vélina verði of mikið.
Hér að framan hefur einingin lítrar á klukkustund
verið notuð til mælinga á olíunotkun, en sú eining er
að okkar mati handhægust til viðmiðunar. Önnur ein-
ing sem flestir mælar gefa möguleika á er lítrar á sjó-
mílu, sem fljótt á litið virðist kannski eðlilegri við-
miðun. I raun er hér um mjög svipaða mælieiningu að
ræða, tiltölulega er aflesturinn í 1/sml lægri og breyt-
ingar því minni, einnig sýnir 1/sml hlutfallslega minni
aukningu á olfunotkun en 1/klst við aukna keyrslu.
Báðar þessar mælieiningar eru hjálpartæki fyrir skip-
stjórnarmenn til að auðvelda þeim að meta í hverju
tilfelli hvernig hagkvæmast er að keyra skipið. Að
okkar mati er 1/klst heppilegri mælikvarði til að meta
breytilega notkun vélbúnaðar, en 1/sml getur verið
heppilegri til að meta hagkvæmni við beina siglingu
ákveðna vegalengd. í framtíðinni má hugsa sér, að
kominn verði á markaðinn sjálfvirkur búnaður, sem
velur ávallt hagkvæmustu notkun á vélbúnaði við mis-
munandi siglingahraða og síðan tæki sem mælir alla
olíunotkun skipsins, bæði aðal- og hjálparvéla, og
haldinn hraða, sem síðan gæfi, heildar olíunotkun og
siglingartíma við mismunandi ganghraða miðað við
þá vegalengd sem sigla á. I könnun Tæknideiidar kom
fram, að aðeins rúmur helmingur þeirra skipa sem
lentu í úrtakinu voru búin vegmæli, og í sumum til-
vikum var vegmælirinn ekki tengdur olíumælinum.
Yfir 90% skipanna voru aftur á móti búin tölvuloran,
en þau tæki geta sýnt haldinn hraða, þannig að í dag
virðist einingin 1/sml ekki mikið notuð.
Lokaorð
Hér að framan hefur verið fjallað um olíumæla,
olíumælingar, notkun, notagildi og reynslu af þeim
búnaði. Einnig hefur nokkuð verið farið inn á skynj-
ara, mismunandi gerðir og eðli þeirra og upp-
setningu.
Reynsla af mælibúnaðinum virðist almennt vera
nokkuð góð, en aflestur mætti vera nákvæmari, bæði
hvað varðar augnablikseyðslu, og einnig í sambandi
við hlutfallslega breytingu á olíunotkun við breytt
álag.
Stjórnun snúningshraða og stigningar getur haft veruleg áhrif á
olíueyðsluna.
Rétt uppsetning mælibúnaðarins er mjög mikil-
vægur þáttur í því að búnaðurinn geti starfað eins og
ætlast er til af honum. Jafnvel eru dæmi þess, að
olíumælir hafi verið dæmdur ónothæfur, eingöngu
vegna þess, að uppsetningu var ábótavant.
Af heildarfjölda íslenzkra fiskiskipa var tæpur
þriðjungur kominn með olíumæla um síðastliðin ára-
mót, og er um 98% mælanna frá innlendum framleið-
endum. Fiskiskip með yfir 500 ha aðalvélarafl brenna
a.m.k. 80% af þeirri olíu sem fiskiskipaflotinn notar,
og miðað við þær tölur, sem fram koma í töflu I hér að
framan, má ætla að tveir þriðju af þessari olíu fari í
gegn um olíumæla í dag. Um 40% olíunnar er notuð
til siglinga og ef gert er ráð fyrir, að 55% þeirra sem
eru með olíumæla hafi minnkað olíunotkun til sigl-
inga um 25%, samanber niðurstöður úr könnuninni
hér að framan, fæst, að heildarolíunotkun fiskiskipa-
stólsins hefur minnkað um 3,5% með tilkomu mæl'
anna.
Hvað varðar veiðarnar þá er enginn vafi á að til-
koma mælanna hefur í sumum tilvikum minnkað
olíunotkunina, sem dæmi í andófi á línu- og netaveið-
um, og einnig á togveiðum, en olíunotkunin er mjög
háð snúningshraða aðalvélar.
Að okkar mati er unnt að minnka notkunina enn
meira en orðið er, með því að auka skrúfuskurð og
minnka snúningshraða, þetta má einnig gera á
sumum skipum með ásrafal með því að færa raforku-
framleiðslu á hjálparvél á meðan, sem í mörgum til-
vikum getur gefið hagstæðari heildareyðslu við vissar
aðstæður.
114-ÆGIR