Ægir - 01.01.1985, Qupperneq 17

Síldarmerkingar byrjuðu eftir
nokkurt hlé árið 1974 og síðan
nafa um 30.000 síldir verið
merktar á hverju ári. Síldin er
merkt með stálmerkjum sem
skotið er inn í kviðarholið og fara
merkingarnar fram á ýmsum
stöðum við norsku ströndina.
Meðan síld var brædd fundust
slík merki venjulega í síldarverk-
smiðjunum og komu þar fram á
seglum verksmiðjanna. Þar sem
nkki er um slíkt að ræða lengur
1ata Norðmenn tekið sérstakan
merkjaleitara í gagnið en hann
fyggist á því að síldin rennur
Iramhjá segulsviði og hafa stál-
merkin áhrif á það. Til þess að
tinna merkin hafa þeir veitt 400-
1000 tonn síldar á hverjum vetri
viö e^a á hrygningarstöðvunum
°g síðan er þessum síldum (1-2
mNljónum) rennt fram hjá merkja-
eitaranum og þannig hefur hlut-
all merktu síldarinnar verið
tundið miðað við ómerkta.
Allt frá árinu 1979 hafa niður-
stöður þessara síldarmerkingatil-
rauna verið notaðar til að reikna
út stærð hrygningarstofnsins.
Niðurstöðurnar benda til þess að
stofninn hafi aukist frá því að vera
um 84.000 tonn árið 1973 í
u.þ.b. 400.000 tonn árið 1978.
Á árunum 1979 til 1982 virtist
stofninn vera um 400-500.000
tonn. Árið 1983 var stofninn hins
vegar kominn í 650.000 tonn en
þá gat hann af sér fyrsta stóra
árganginn sem komið hefur s.l.
20 ár.
3. Stjórn veiðanna
Norsk íslenski síldarstofninn
hrundi á síðari hluta 7. áratugar-
ins án þess að nokkrum veiðitak-
mörkunum eða stjórn veiðanna
yrði við komið.
Norsku fiskifræðingarnir Olav
Dragesund, Johannes Hamre og
Oivind Ulltang rituðu grein um
norsk-íslensku síldina er birtist í
ritum Alþjóðahafrannsóknaráðs-
ins 1980. í þessari grein kanna
þeir hvað hefði þurft að gera og
hvenær til að bjarga þessum síld-
arstofni frá hruninu. Niðurstaða
þeirra var: bann við veiði smá-
síldar á 1. og 2. aldursári hefði
dugað til að bjarga stofninum frá
hruni jafnvel þótt engar aðrar
veiðitakmarkanir hefðu verið í
gildi. Úr því að málið var svona
einfalt er eðlilegt að menn spyrji
hvers vegna í ósköpunum ráð-
lögðu fiskifræðingar ekki bann
við veiði smásíldar. Svarið er ofur
einfalt: þrátt fyrir ítrekaðar til-
raunir íslenskra og sovéskra fiski-
fræðinga náðist ekki samkomu-
lag á vegum Alþjóðahafrann-
sóknaráðsins vegna þess að
norskir fiskifræðingar með Finn
Devold í broddi fylkingar fuIlyrtu
að smásíldarveiðin hefði engin
áhrif á afkomu stofnsins. Þessi
ályktun norskra fiskifræðinga var
einkum byggð á þeirri skoðun að
meginhluti uppeldisstöðvanna
væri langt úti í hafi en smásíldin
væri eingöngu veidd á fjörðum
inni. Þetta mátti til sanns vegar
færa þegar um mjög stóra ár-
ganga var að ræða en allir meðal-
og minni árgangar voru þurrkaðir
upp í smásíldarveiðum Norð-
manna í fjörðum og flóum. Eftir-
tektarvert er að fiskifræðingar
náðu ekki samkomulagi um að
ráðleggja bann við veiðum smá-
síldar fyrr en 1970 eða tveimur
árum eftir að veiði stórsíldar nán-
ast hætti. Jafnvel þegar svo var
komið neitaði norska ríkisstjórnin
að fara að ráðleggingum fiski-
fræðinga og banna veiði smásíld-
ar.
í janúar 1971 ákváðu norsk
stjórnvöld að banna að veiða síld
til bræðslu. Þessi ákvörðun bjarg-
aði síðustu leifum 1969 árgangs-
ins og þar með norsk-íslenska
síldarstofninum, því að ekki var
um aðra árganga að ræða. Skildi
lína/nd- hrygningarstofns norsk-íslensku síldarinnar 1950-1983 (heil
°8 iskveididánarstuðlar (brotin lína).
ÆGIR-5