Ægir - 01.01.1985, Síða 58

mjög góða samsvörun, þegar bornir eru saman
mælipunktar úr fyrri og seinni mælingum.
Á línuriti 2 eru bornir saman ferlar olíunotkunar
með lokuð og opin hliðarskrúfugöng. í samanburði
verður að skoða ferla með sama snúningshraða og
verða tekin hér nokkur dæmi um mun í olíunotkun
með opin og lokuð göng.
Dæmi 1: Snúningshraði vélar 818 sn/mín:
Á 10.75 hn ganghraða er olíunotkun 156.2 l/klst
með lokuð göng en 161.2 l/klst með opin, þ.e.
3.2% aukning í olíunotkun.
Dæmi 2: Snúningshraði vélar 713 sn/mín:
Á 10.25 hn ganghraða er olíunotkun 115.2 l/klst
með lokuð göng en 118.1 l/klst með opin, þ.e.
2.5% aukning í olíunotkun.
Dæmi 3: Snúningshraði vélar 635 sn/mín:
Á 9.75 hn ganghraða er olíunotkun 87.8 l/klst
með lokuð göng en 90.7 l/klst með opin, þ.e.
3.3% aukning í olíunotkun.
Ef ganghraðasviðið 9.5 - 11.0 hn er skoðað fyrir
mismunandi snúningshraða fæst að meðaltali 2.6%
aukning í olíunotkun með opin göng borið samari
við lokun að framan. í mælingum með opin göng
reyndist eðlisþyngd olíunnar í gegnum mæli vera
0.3% meiri, sem stafar af lægra hitastigi. Ef niður-
stöður hér að framan eru leiðréttar með tilliti til þess
fæst um 2.9% meiri olíunotkun að meðaltali á sigl-
ingu með opin göng.
Ef ganghraði er borinn saman við fasta olíunotkun
fæst að meðaltali 0.7% ganghraðamissir með opin
göng.
Ut frá niðurstöðum mælinga og upplýsingum um
aðalmál, skrokkform o.fl., tekið mið af hleðslu og
legu skips í mælingum, er með allgóðri nákvæmni
hægt að reikna út hvað framangreind aukning í
olíunotkun gefur í aukningu í skrokkmótstöðu eða
mótstöðustuðli. Ef ganghraðasviðið 9.5 - 11.0 hn
(svarartil hraðastuðuls, V/VL~, 0.87 - 1.00) er
skoðað, fæst að meðaltali:
Mótstöðustuðull 10!Ct = 0.43 hærri með opin
göng, sem jafngildir um 4.5% meiri mótstöðu.
Umrætt skip hefur tiltölulega háan mótstöðu-
stuðul („þungt til gangs"), á bilinu 8.7 — 12.2 miðað
við ganghraðasviðið 9.5 - 11.0 hn. Rétt er að gera
nánari grein fyrir „hraðastuðli", sem nefndur er hér
að framan. EHraðastuðull er: ganghraði skips í hnút-
um deilt með kvaðratrót af sjólínulengd skips í
fetum. Almenn regla í skipafræði segir að þegar
umræddur stuðull er nálægt 1.0 verði mikil breyting
í auknu afli og olíunotkun. Miðað við fiskiskip hér-
lendis er algengt að hámarks ganghraði svari til hrað-
astuðuls á bilinu 1.0— 1.1.
Eins og sést hér að framan er aukningin í olíunotk-
un hlutfallslega minni en mótstöðuaukningin skoðað
við sama ganghraða. Skýringin er sú að aukið mót-
stöðuafl gefur betri skrúfunýtni (aukinn skurður) og
þar með hlutfalIslega minni aukningu í vélarafli, og
meira vélarafl til að mæta mótstöðuaukningunni
gefur að jafnaði heldur hagstæðari eyðslustuðul.
Ávinningur í olíunotkun
En hver yrði hugsanlegur ávinningur í olíunotkun
þegar á heildina er litið? Mældur ávinningur hér að
framan gildirfyrirsiglingu, og því verður að taka með
í reikninginn hvernig olíunotkunin skiptist. Nærtækt
er að skoða loðnuskipin. Samkvæmt mælingum og
athugunum Tæknideildar í sjö skipum á loðnuvertíð
1978 (vetrarvertíð) fékkst að meðaltali eftirfarandi
skipting heildarolíunotkunar:
46-ÆGIR