Ægir - 01.01.1987, Qupperneq 23

Litli karfi
(Sebastes viviparus)
Svartur blettur á tálknloki
* Allir kinnbeinagaddar snúa aftur
Áberandi gaddur
neðan úr neðra skolti
Gaddur neðan úr skolti
aðjafnaði lítill
Djúpkarfi
(Sebastes mentella)
Augu áberandi stór
Kinnbeinagaddar áberandi
og oft beygðir aðeins út
í endann
Neðsti gaddurinn veit oft
aðeins fram
Karfi
(Sebastes marinus)
Gaddar heldur minni en á
djúpkarfa. Neðsti gaddurinn
oft lítið áberandi
Nokkur áberandi einkenni karfategunda.
kemur í aflann því hann er heldur
óhrjálegur á að líta. Hann er
^ðgur, mikið af honum með
sníkjudýrum, með kýli eða
hrúður eftir sníkjudýr og liturinn
0,1 óhreinn iðulega með rauða
°g/eða svarta bletti á roði.
En nú skulum við líta aðeins
^ánar á okkar aðal karfategundir,
karfa og djúpkarfa.
Líffrædi karfans
Líffræði karfans er svo sérstæð,
að varla er hægt að láta hjá líða
3ð minnast örlítið á hana. Fyrir
pað fyrsta hefur karfinn — og hér
e[ átt við allar tegundirnar - þá
sérstöðu meðal íslenskra bein-
'ska, að hann fæðir lifandi
afkvæmi. Ég nota því meðvitað
orðið goten ekki hrygningu þegar
ég tala um karfa.
Þetta, aðfæða lifandi afkvæmi,
er afar sjaldgæft meðal beinfiska
í sjó. En ekki nóg með það heldur
þroskast svil og gota á mismun-
andi tíma. Þannig eru hængarnir
kynþroska á haustin og fyrri hluta
vetrar, en hrygnurnar verða ekki
kynþroska fyrr en í febrúar-mars
að vetrinum. Eðlun á sér stað,
þegar hængar eru kynþroska, þ.e.
á haustin, en sæðið geymist í got-
unni, uns eggin eru þroskuð þ.e.
um miðjan vetur og fyrst þá
frjóvgast eggin. Þetta er svo ein-
stætt, að þess finnast varla dæmi
hjá hryggdýrum nema hjá fáum
fisktegundum í Kyrrahafi náskyld-
um karfa.
Sem sagt, hrygnurnar ganga
með, á meðan eggin klekjast út í
gotunni og gjóta svo á vorin,
aðallega í apríl-maí. Þegar kemur
að goti er hegðun karfans gagn-
stæð hegðun helstu nytjafiska
okkar: í stað þess að safnast
saman á bönkunum til hrygning-
ar, heldur kart'inn til hafs til þess
að gjóta. Hins vegar þurfa hæng-
arnir ekki að taka þátt í gotgöng-
unum, því þeir hafa lokið hlut-
verki sínu: Það eru aðeins hrygn-
urnar, sem ganga til hafs, en
hængarnir verða eftir á köntun-
um. Að áliðnum vetri og á vorin
má oft sjá þess merki hér SV-
lands, því afli í einstökum togum
er oft yfirgnæfandi aðeins annað
kynið.
Að loknu goti SV í hafi leita
hrygnurnar aftur upp í kantana í
æti. Seiðin lenda í straumkerfi
Crænlandshafs og berast N-eftir.
Þarsem gotiðferfram svo langttil
hafs, berst lítið af seiðunum upp
til landsins. Megnið af þeim rekur
til A-Grænlands en hluti berst
með straumum norður og austur
fyrir land.
Seiðin leita síðan botns á A-
grænlenska landgrunninu, en
sum rekur jafnvel fyrir Hvarf.
Landgrunnið við A-Grænland er
þannig mikilvægasta uppeldis-
svæðið fyrir karfastofna okkar.
Þótt tímgunarlíffræði karfans
sé einstök, þá hefur karfinn
einnig sérstöðu á öðrum sviðum
meðal nytjastofna okkar. Þannig
verður hann fiska elstur og vex
hægt. Hann kemur ekki að marki
í veiði fyrren 11-12 áraog verður
ekki kynþroska fyrr en um 16 ára.
Aflinn byggist að miklu leyti á 15-
25 ára fiski, mest 16-22 ára, en
mun fleiri aldursflokkar eru í afl-
anum.
Ekki er vitað með vissu hve
gamall karfinn getur orðið, því
nær ógerningur er að aldurs-
greina elstu fiskana, en aldur
ÆGIR - 15