Ægir - 01.11.1987, Page 26

642
ÆGIR
11/87
Sigurður Tómas Garðarsson:
Fiskmarkaðir
Það var á fiskmarkaðinum í
Hafnarfirði, sem ritstjóri Ægis
kom að máli við mig um ritun
þessa greinarstúfs. Ég hef sjálf-
dæmi um efnið og þykir viðeig-
andi að láta gamminn geisa í hug-
leiðingum um fiskmarkaði.
Frumkvæðið um fiskmarkaði á
íslandi má segja að hafi komið frá
Hafnfirðingum. Af einurð og
framsýni tóku útvegsmannafélag-
ið, hafnarstjórn og bæjarstjórn
Hafnarfjarðar af skarið í sam-
stilltu átaki og ýttu af stað einni
mestu breytingu sem orðið hefur í
verslun með sjávarfang hér inn-
anlands í áratugi.
Viðerum ímiðjum klíðum þess
aðlögunartíma sem eðlilega fylgir
breyttu formi innlendra fiskvið-
skipta og sjáum nýjar hliðar þess
á hverjum degi. Skiptar skoðanir
eru um ágæti fiskmarkaðanna. Ég
verð að viðurkenna hlutdrægni
mína í þessu efni og mun því lítt
halda á lofti rökum þess hóps er
tínir til hin neikvæðu áhrif, en
leggja meiri áherslu á jákvæðu
atriðin, þó að þau séu ekki þrauta-
laus
í mörgum atriðum hefur verð
þess fisks sem seldur hefur verið á
íslensku fiskmörkuðunum verið
samhengislaust í munstri milli
þeirra fjögurra þátta sem mestu
skipta þ.e. framboðs, eftirspurn-
ar, gæða og stærðar. Á þessu bar
meira í upphafi, en nú síðustu
vikur hafa menn talið sig sjá
breytingu á, þó ekki sé hún ein-
hlít. Kerfi Verðlagsráðs sjávarút-
vegsins sem við erum vön, tekur
auðvitað tillit til gæða og stærðar
fisktegunda, en gefur af aug-
Ijósum ástæðum ekki möguleika
til verðlagningareftirframboði og
eftirspurn, sem segja má að séu
þriðji og fjórði fóturinn undir
þeim stól er efnahagslegt jafn-
vægi sjávarútvegsins situr á og
eru ekki síður en stærð og gæði
fiskfangs veigamiklir þættir. í
þessum efnum bera menn þróun-
ina auðvitað saman við vitneskju
sína á erlendum uppboðsmörk-
uðum, þar sem stærð, gæði og
framboð/eftirspurn fisktegunda
eru jafn rétthá atriði og órjúfan-
leg, þannig að ef einn þáttinn
vantar þá veltur stóllinn um koll.
Við verðum því að gera ráð fyrir
að þróunin hérfari í sömu átt, og
að verðmunstrið fari í svipaðan
farveg, þar sem framboð og eftir-
spurn bætist inn í íslenska fisk-
verðið.
Fiskverð á suðvesturhorni
landsins hefur hækkað umtals-
vert eftir að fiskmarkaðir tóku að
starfa. Sumar fisktegundir hafa
hækkað um og yfir 100% á
meðan aðrar hafa hækkað mun
minna. Partur af þessari hækkun
er vegna verðlagshækkunar í
landinu, en stærstur hlutinn er
vegna tilkomu fiskmarkaðanna.
Það má lengi deila um réttmæti
þessara hækkana og vissulega er
hægt að fallast á að verðið se
orðið allt of hátt fyrir hefðbundna
fiskvinnslu. Þó þarf það ekki að
vera. Það ræðst af verðlaginu '
framtíðinni þ.e. hvort frambo
eykst og verð lækkar í kjölfarið-
En í stöðugri vinnslu með breyti-
legu verði er von til þess að rneð-
alverðið verði viðunandi. Ótv'-
ræð hagræðing er af hráefnis-
kaupum fiskvinnslufyrirtækja 3
uppboðsmarkaði. Af þeirri ástæðu
getur vinnslan greitt hærra fjsk'
verð en ef keyptur er afli í skipt>-
förmum eins og tíðkast hefur
hingað til og gert er að stærsturn
hluta í landinu. Nýlega samþyk
aðalfundar LÍÚ, um að Verö-
lagsráð taki aftur upp ákvarðana-
töku um lágmarks fiskverð er þvl 1
hrópandi mótsögn við hagsmum
útgerðarinnar og kemur eins og
skrattinn úr sauðaleggnum. fessi
samþykkt mun tefja fyrir þe|n1
afkomubata til beggja að' a'
útgerðar og fiskvinnslu, sem
fylgir fjölgun fiskmarkaða í lanc^
inu og auknu fiskmagni, sem se
er hjá þeim.
Sjómenn og útgerðir þeirra
skipa sem á síðustu mánuðum
hafa landað afla sínum á tis'
markaðina eru að vonum )a
kvæðir gagnvart þessari þróum
Þeir hafa sérstaklega notið þejS
hve lítill hluti af lönduðum atia
kemur enn inn á uppboðsmar -
aðina. Afkoma þeirra hefurven
góð þrátt fyrir misjöfn aflabrög