Ægir - 01.03.1989, Blaðsíða 36

144
ÆGIR
3/89
Björn Jóhannesson:
Enn um úthafsveidar á laxi
/. Inngangsorð
thafsveiðar á laxi eru
stundaðar af tveim þjóðum
við norðanvert Atlantshaf:
Færeyingum innan 200 mílna lög-
sögu og Grænlendingum á 40
mílna hafssvæði frá ströndinni.
Þessi lönd semja um vissan
árlegan kvóta við laxalöndin, þ.e.
þau ríki sem framleiða sjógöngu-
seiði, annaðhvort í sínum laxám
eða í seiðaeldisstöðvum. Sjógöngu-
seiði hafa ekki verið framleidd af
náttúrunni né í eldisstöðvum í
Færeyjum eða á Grænlandi.
A s.l. sjö árum hef ég birt
nokkrar greinar í innlendum og
erlendum tímaritum og dag-
blöðum um skaðleg áhrif úthafs-
veiða á heimaveiðar laxalandanna
(í N-Ameríku: Kanada; í Evrópu:
Noregi, vesturströnd Svíþjóðar,
Skotlandi, Bretlandi, írlandi og ís-
landi). í þessum umfjöllunum hef
ég lagt áherslu á tvö megin atriði:
1) í fyrsta lagi, að það er fræði-
lega með öllu útilokað að meta
framlag einstakra laxalanda til
úthafsveiðanna, eða að meta hvert
tjón einstök heimalönd laxins þola
vegna úthafsveiðanna. Ástæð-
^..nokkrar og auðsæjar,
og mun ég ekki tíunda þær hér. En
þrátt fyrir þennan óyfirstíganlega
annmarka leggja hérlendir „laxa-
sérfræðingar" umtalsverða vinnu í
að merkja misjafnlega gæðarýr
sjógönguseiði í því skyni að afla
tölulegra upplýsinga um áhrif
úthafsveiða á laxagengd að ís-
landi. Slík viðleitni er þó vitaskuld
unnin fyrir gýg og má auðkennast
sem dæmigerð Kleppsvinna. En
laxa-áhugamenn og pólitíkusar
kippast við og lýsa áhyggjum,
þegar íslensk laxamerki finnast í
úthafsfiskum Færeyinga eða
Grænlendinga. Slíkt er þó naum-
ast undrunarefni, því að bersýni-
lega leggur ísland margar þús-
undir laxa á ári til þessara veiða,
þó að ótækt sé að afla áreiðan-
legra tölulegra upplýsinga um
þetta framlag.
2) í öðru lagi - og það er megin
efni þessarar greinar - hef ég
greint frá reikniaðferð til að áætla,
á grundvelli aflaskýrslna og til-
tækra rannsóknaniðurstaðna, hver
heildaráhrif úthafsveiðanna eru,
annarsvegar á laxveiðar Kanah*1
og hinsvegar á samanlagðar
veiðar Evrópulandanna. Ég sé nu,
að fyrsta framsetning á formúl1'
minni mun hafa verið óþarfleg3
flókin og óárennileg fyrir þá sen1
skortir hæfni til að skilja töluleg3
útreikninga. Þó var framsetning
formúlunnar ítarleg og rökrétt. En
nú tel ég að mér hafi tekist að ein*
falda dæmið, þannig að það set*1
að vera skiljanlegt þeim sem ha*‘
til að bera miðlungs dómgreie
eða þar fyrir ofan. Því tel e®
ómaksins vert að greina enn einu
sinni frá matsaðferð minni.