Ægir - 01.08.1990, Blaðsíða 12

408
ÆGIR
8/90
veiðum til þessara starfsmanna
voru alls 18.689 milljónir króna,
eða rúmlega 1.100 þús. krónur á
starfsmann. Eins og áður sagði
voru heildartekjur sjávarútvegs
44.735,3 milljónir króna, þannig
að þessar launagreiðslur eru ein-
ungis 41.8% af brúttótekjum (les:
útgjöldum) sjávarútvegsins.
Starfsmenn sjávarútvegs ekki
aðeins sjómenn og fiskverk-
endur
Hvernig skilar annar hluti af
útflutningstekjum sjávarútvegs en
beinar launagreiðslur sér til þjóð-
arinnar? Tökum fyrst stóran lið í
línuriti 1, fjármagnið. Vægi fjár-
magns í útgjöldum sjávarútvegs
árið 1987 var rúmlega 16.5%.
Eðlilega er ívið hærri afgangur til
fjármagnseigenda í fiskveiðum, en
þar er meira fjármagn bundið í
hlutfalli við tekjur (hér virðis-
auki=tekjur=útgjöld) en í fisk-
vinnslunni. Hér er m.a. um að
ræða greiðslur fyrir frumkvæði
aðila sem að fyrirtækjunum
standa, greiðslur vaxta til sparifjár-
eigenda sem leggja fjármagn til
uppbyggingar fyrirtækjanna.
Stærstur hluti tekna sjávarútvegs-
íslensk veiðarfæragerð einskorðast ekki
veiðarfæra er flutt á erlendan markað.
Hampiðjunnar.
ins sem mörkuð eru „Fjármagni"
eru þó afskriftir vegna nýtingar
fastafjármagns eins og skipa,
frystihúsa o.s.frv. Stór hluti af
þessu fé skilar sér í vasa launa-
manna sem ekki eru í daglegu tali
taldir starfandi við sjávarútveg.
T.a.m. er talið, að af endanlegu
verði skips sem smíðað er innan-
lands, skili 35-40% sér til inn-
lendra aðila sem virðisauki, t.d.
sem laun til starfsmanna skipa-
smíðastöðvarinnnar. Ef skipið er
hinsvegar smíðað erlendis, en
hannað heima og samningar um
verkið og tæki í skipið gerðir í
gegnum innlenda aðila, þá er ekki
ólíklegt að 5% af heildarverði
skipsins skili sér sem virðisauki til
innlendra aðila. Ef um byggingu
frystihúss er að ræða verður stærri
hluti heildarkostnaðar við húsið
eftir í landinu sem innlendur virð-
isauki. Um fjármagnskostnaðinn í
heild er það að segja, að ef inn-
lendir sparifjáreigendur leggja til
lánin og smíði og viðhald fasta-
fjármuna fer fram hér heima, þá
mun mestur hluti þessara rúmlega
16% af útgjöldum sjávarútvegsins
fara annan snúning í íslenska hag-
kerfinu og skapa enn meiri verð-
við heimamarkaðinn. Umtalsvert magn
Myndin er tekin í netahnýtingardeild
mæti og tleirum vinnu. Rétt er þ°
að hafa í huga, að íslendingar eru
að einu leyti fátækir, en það er a
fólki. Á jafngjöfulu landi og I5
landi væri vafalaust mun ódýrara
að lifa ef við værum margfalt flem'
Af þessu leiðir að við höfum ek'''
efni á að framleiða alla skapaoa
hluti í landinu. Við vitum
öll að íslendingar gætu skapa
jafnmiklar útflutningstekjur og v|
gerum úr núverandi afla, þo vl
tækjum helmingi minni afla úrsjo-
En hitt er einfaldlega hagkvæmara
að veiða meira af fiski og vinna
hann minna. Hugsanlega gi^
svipað um íslenska skipasmíði, a
hagkvæmara sé að láta smíða
skipin erlendis og sníða þau eftir
kröfum okkar í erlendum skipa-
smíðastöðvum, skipasmíðastöðv-
um sem koma við stærðarhag-
kvæmni í skjóli mikilla umsvifa,
sem við erum ekki fær um. Hitt er
sennilega rétt að hagkvæmara
verður að láta vinna allt eða mest-
allt viðhald skipa innanlands og
mun það sennilega koma betur 1
Ijós eftir því sem nýting veiðiflo1'
ans verður betri og sá tími sem
útgerðaraðilar missa skipið ,ra
veiðum verður dýrmætari.
Af útgjaldaþáttum sem sýndir
eru með súlunum í línuriti 1, er
einungis einn sem hægt er að telja
að mestu sem erlendan kostnað-
Útgjöld vegna olíu eru sennilega
að 80—90 hundraðshlutum hreint
útstreymi tekna úr landinu. Aðrir
útgjaldaþættir en olía og fjármagn
eru sennilega að yfirgnæfandi
meiri hluta greiðslur fyrir innlenda
framleiðslu og innlenda þjónustu-
Það er raunverulega kraftaverk
hvað íslenskur iðnaður hefur
getað svarað vel kröfum um gæða-
vörur til veiða og vinnslu. Fyrir-
tæki eins og Hampiðjan, Kassa-
gerðin, Marel, Póllinn, J. Hinriks-
son, Sæplast, DNG, Málning og
ótal fleiri, hafa staðið erlendum
fyrirtækjum auðveldlega snúning
og ekki einungis það, heldur hafa