Ægir - 01.08.1990, Blaðsíða 13

8/90
ÆGIR
409
s.au sótt fram og selja framleiðslu
Slna > stórum stíl á erlendum
^órkuðum. Sama gildir um þjón-
^tustarfsemina, öflug sölusam-
l0.' skipasmíðastöðvar, slipp-
. )0r|ustu og mikla samkeppni um
lnntlutning nýjustu og fullkomn-
þStu og tækja til sjávarútvegs.
°tta er baklandið sem gerir
enskan sjávarútveg að einum
eirn öflugasta í veröldinni.
^^gföldunaráhrif
loohagfcaeðingar tala um marg-
0 uunaráhrif, t.d. vegna aukn-
|n8ar ríkisútgjalda eða erlendrar
ar>töku o.s.frv. Til að útskýra
Va& átt er við með slíku hugtaki,
a er rétt að taka dæmi: Ríkið
a veður að bora jarðgöng í
pgnum fjöll á Vestfjörðum og
e8§ur til verkefnisins 1.000 mill-
10n'r króna. Innlendur kostnaður
V| verkið er 800 milljónir króna
°8 felast í launum til borunar-
anna, sem eru frá Suðureyri.
0runarmennirnir ákveða að verja
° niilljónunum sínum í að reisa
rVstihús á Suðureyri. Innlendur
Vlr°isauki við byggingu frystihúss-
!ns er 75% af kostnaðarverði húss-
'ns eða 600 milljónir króna. Af
Pessu leiðir að fyrir 1.000 milljón
,róna ríkisútgjöld fengust með
e'num hætti 1.000 milljón króna
larðgöng og óbeint 800 milljóna
■ r°na frystihús og samanlögð inn-
end verðmætasköpun fyrir 1.400
'ujónir króna. Þeirsem smíðuðu
rVstihúsið geta síðan ráðstafað
0 milljónunum í eitthvað
SV|Pað. Við hverja hringferð mun
n'nhver hluti falla út sem erlendur
0stnaður, skattur til ríkisins eða
sParnaður einstaklinga eða fyrir-
l^hja. Aðalatriðið er að upphaf-
8a fjárveitingin getur margfald-
ast a leið sinni um hagkerfið.
I .^ama gildir um grunnfram-
'öslu eins og sjávarútveginn,
^erómætasköpun sem gaf af sér
•h milljarða tekjur í söluverð-
sjávarafurða á erlendum
mörkuðum. Þessi upphæð, þessi
gjaldeyrisflaumur inn í íslenska
hagkerfið, hefur síðan margfaldast
í aukinni verðmætasköpun á ferð
sinni í gegnum hagkerfið. Það er
þetta sem átt er við þegar sagt er
að sjávarútvegurinn sé grund-
völlur íslenska hagkerfisins og
aðaldriffjöðurin. Þjóðverjar telja
að hvert starf við námugröft í
Ruhr-héraðinu skapi fimm störf
annarsstaðar í hagkerfinu. Ef sama
hlutfalli væri beitt á íslenska
sjómenn, þá mætti reikna að
starfsmenn í sjávarútvegi árið
1987 hefðu raunverulega verið 5 x
6.510 = 32.250, eða 24.5% af
framboði vinnuafls það árið, en
ekki 12,7% eins og Hagstofan
gefur upp. Ekki er ólíklegt að þeir'
starfsmenn sem starfa að fram-
leiðslu vara til notkunar í sjáv-
arútvegi að viðbættum mönnum
sem starfa að þjónustu við sjávar-
útveginn séu álíka margir og allir
þeir sem nú starfa við sjómennsku
og fiskverkun.
Það er sagt um nokkrar stærstu
borgir V-Evrópu, að þær séu
reistar á síldarbeinum. Má þar
nefna borgirnar Antwerpen, Rott-
erdam, Amsterdam, Hamborg,
Kaupmannahöfn og Bergen. Með
þessu er átt við að borgirnar hafi
byggst upp og orðið rtkar af síld-
veiðum í Norðursjó, en þó
einkum af verslun með síldarafl-
ann. íslendingar gætu bætt
„ íslenskar hendur og hugvit breyta brúnum pappír í glæsilegar umbúðir. Myndin
'er tekin í vinnslusal Kassagerðar Reykjavíkur."