Ægir - 01.09.1990, Qupperneq 8

460
ÆGIR
9/90
annað hvert skipti, en nýja veður-
spá hafa þeir þá ekki getað samið,
þó að til þess hefði verið ástæða.
En nú stendur til að breyta þessu
og skal hér skýrt út hvað veldur að
það er orðið fyllilega tímabært.
Breytingar á störfum við veður-
spár á undanförnum áratugum
lýsa sér aðallega í því að hlutverk
veðurfræðingsins hefur breyst.
Áður varð hann að reyna að ráða
spána um allan næsta sólarhring
af síðustu veðurkortum án nokk-
urrar teljandi utanaðkomandi
hjálpar. Nú hefur það gerst, að
tölvuspár verða æ áreiðanlegri og
þær hafa sýnt gildi sitt allt að því
fjóra sólarhringa fram í tímann, að
minnsta kosti í grófum dráttum.
Þess vegna eru það fáir veðurfræð-
ingar sem treysta sér til að rengja
tölvuspárnar um hvað muni gerast
seinni hluta næsta sólarhrings og
síðar. Þeim áhyggjum hefur því
verið létt af veðurfræðingnum að
miklu leyti. Afleiðingin er sú að
veðurspámaðurinn getur einbeitt
sér því meira að næsta dægri,
næstu 12 tímum eða svo. í því
verkefni stendur tölvan honum
nefnilega ekki á sporði, og flestir
telja að það muni hún ekki gera
um alllanga framtíð enn. Vandi
spámannsins er sá að gera sér sem
allra skýrasta hugmynd um hvað
er að gerast í veðrinu á landinu og
á því tiltölulega takmarkaða haf-
svæði í kring, sem veðrin munu
berast frá á þessum hálfa sólar-
hring. Hann þarf sem sagt ekki að
rannsaka nærri eins stórt kort og
áður fyrir hverja spá. Undirbún-
ingurinn þarf því ekki að taka eins
langan tíma og áður, meðal ann-
ars vegna þess, að veðurskeytin
frá þessu takmarkaða svæði berast
fyrr en frá fjarlægari löndum og
höfum. Og svo bætist það við, að
fjarskiptahraði hefur aukist á síðari
áratugum með tilkomu tölvunnar.
Afleiðingin er sú, að um það bil
klukkutíma eftir að veðurathug-
anir hafa farið fram má heita að
veðurfræðingurinn sé búinn að fá
öll nauðsynleg veðurskeyti í bili
og þá getur hann hafist handa að
teikna lægðir og hæðir og veður-
belti á þetta kort og semja sína
veðurspá. Reyndur veðurfræðing-
ur, og við höfum aðeins reynda
menn í veðurspánum, getur lokið
þessu á hálftíma. Spáin á sem sagt
að geta verið tilbúin til lestrar í
útvarp og á símsvara einum og
Myndin sýnir kortsvæðið sem veðurfræðingur þarf að fá tækifæri að rannsaka
sem fyrst og sem best áður en hann gefur út spá. L er stöð á landi, D er veðurdufl,
en S er skip.
hálfum tíma eftir að veðurathug
anir fóru fram.
Veðurdufl
En þessi aukni hraði er ekki ein
asta framförin sem hefur orðið a
síðustu áratugum. Veðurfrse
ingurinn, sem nú einbeitir sér fyr
og fremst að næstu 12 klukku
stundum, en treystir mest a
tölv-
urnar um
____ . framhaldið, hann hefur
nú margt í höndunum, sem áður
var ekki fáanlegt. Fyrr á árum var
það svo, að gögnin á veðurkortun
um, sem voru á þriggja stun
fresti, voru mjög mismikil. Það var
á sex tíma fresti, sem langtle5
veðurskeyti bárust frá hafinu tyrir
sunnan okkur og suðvestan,
þaðan sem flest veðrin koma. Þa
var á athugunartímum 0, 6, 12 °8
18, en kortin klukkan 3,9,15
21 voru miklu ófullkomnari. Núer
orðin á þessu mikil breyting- E,n
mitt á því hafsvæði, sem skiptir
okkur mestu fyrir norðan 50ustu
breiddargráðu, er nú kominn
heiM
floti af svonefndum veðurduflum a
reki. Þau senda athuganir a
loft'
þrýstingi og hita sjálfvirkt upp 1
gervitungl sem yfir fara og þaðan
eru þessi skeyti tekin frá móttöku
stöðvum á jörðu niðri. Þetta er em
helsta orsökin til þess að öll átta
veðurkortin, sem við bygg)unl
spár okkar á á hverjum sólarhring
eru orðin furðu jöfn að gæðum
gefa því í hvert skipti möguleika a
því að semja algerlega nýja 5Pa',
byggða á nýjustu viðburðuni
heimi veðranna, ef þörf kre^u,r, f
það er ánægjulegt að segja frá Pv u
að íslenska veðurstofan á veru
legan þátt í fjölgun þessara dut a-
Einn veðurfræðingur okkar, F u5,
Hrafn Sigurðsson, hefur veri '
fremstu röð á alþjóðavettvangi a
byggja upp þetta kerfi, og 1 eS.
þessara dufla eru sjósett a
íslenskum skipum í Ameríkus'g ^
ingum, auk þess sem við Mö'u
annast ýmsar prófanir og
með þessum duflum, en
sífellt þarr