Ægir - 01.09.1990, Blaðsíða 25

9/90
ÆGIR
477
Ve|ðibanninu. Gerðu þau það
'nnan tilskilins tíma væru þau ekki
undin af því. Japan, Noregur og
ovétríkin mótmæltu. Alþingi
Sendinga ályktaði hins vegar 2.
e fúar 1983 með eins atkvæðis
að banninu skyldi ekki mót-
u^ælt og eftir því var farið. Fór
a(kvæðagreiðsla fram undir þrýst-
'n8i frá bandarískum stjórnvöld-
Urri- sem létu í það skína að þau
orðið nauðbeygð til að beita
s endinga efnahagsþvingunum ef
neir mótmæltu banninu og héldu
Ve'ðum áfram.
^'ngið ályktaði jafnframt að víð-
®Kar rannsóknir skyldu fara fram
a ^valastofnunum við ísland á
uuiræddu tímabili, í samræmi við
a vörðun hvalveiðiráðsins. Haf-
|3nnsóknastofnun var falið að búa
1 a*tlun um þær, sem tilbúin var
v-Orið 1985. Hluti áætlunarinnar
' sér veiðar á hvölum og var
gerður sérstakur samningur við
Hval hf. um að annast þær. Þessi
hluti átti hins vegar eftir að draga
dilk á eftir sér.
Veiðiþáttur rannsóknanna á
tímum hvalveiðibanns átti sér rétt-
lætingu í áttundu grein stofnsátt-
mála Alþjóðahvalveiðiráðsins. Þar
segir að það sé í valdi einstakra
ríkisstjórna að veita landsmönnum
sínum leyfi til töku hvala í vísinda-
skyni, hvað sem annars staðar
standi í sáttmálanum. Slík leyfi séu
utan áhrifa hans.
Hinar svokölluðu vísindaveiðar
féllu hins vegar ekki í kramið hjá
velflestum aðildarríkja ráðsins.
Þegar á ársfundi þess fyrsta ár
veiðanna og veiðibannsins álykt-
aði það um takmarkanir á þessum
rétti einstakra stjórnvalda til að
heimila vísindaveiðar. Annars
vegar skyldu leyfi til slíkra veiða
vera háð umsögn vísindanefndar
ráðsins. Hins vegar skyldu afurðir
veiðanna fyrst og fremst nýttar í
veiðilandinu sjálfu.
Ályktun hvalveiðiráðsins árið
1986 var byggð á sjöttu grein
stofnsáttmálans, þar sem segir að
því sé heimilt að álykta hvenær
sem er um alla hluti sem viðkomi
hvölum, hvalveiðum og mark-
miðum sáttmálans. Ályktanir ráðs-
ins eru ekki bindandi fyrir aðildar-
ríkin og því stangast sjötta grein út
af fyrir sig ekki á við þá áttundu,
um sjálfræði stjórnvalda aðildar-
ríkja til útgáfu veiðileyfa í vísinda-
skyni. Þetta hefði því líklega ekki
skipt miklu máli fyrir íslendinga ef
ekki hefðu komið til bandarísk lög
og það að Bandaríkin eru áhrifa-
mesti aðilinn í hvalveiðiráðinu.
Þar í landi eru í gildi lagaákvæði
sem kveða á um efnahagslegar
refsiaðgerðir Bandaríkjastjórnar
gagnvart ríkjum sem dragi úr
^refna.
Mynd: Jóhann Sigurjónsson.