Ægir - 01.09.1990, Side 24

476
ÆGIR
9/90
Jóhann Viðar ívarsson:
Hvalamálið: Yfirlit og horíur
Byrjar darraðardansinn
aftur á næsta ári?
Alþjóðahvalveiðiráðið ákveður
veiðibann
íslendingar hafa frá árinu 1948
verið aðilar að Alþjóðahvalveiði-
ráðinu, samstarfsvettvangi ríkja
um hvalveiðar í heiminum. Ráðið
var stofnað tveimur árum áður af
hvalveiðiríkjum, til að tryggja
hagsmuni þeirra og skynsamlega
nýtingu á þessari auðlind. Hins
vegar er öllum viðurkenndum full-
valda ríkjum frjáls full aðild að
ráðinu um leið og þau óska eftir
henni. Nú eru í því 41 ríki. Lang-
flest þeirra hafa aldrei stundað
hvalveiðar eða eru hætt þeim.
Þessi breytta samsetning hval-
veiðiráðsins hefur leitt til annarra
áherslna í starfi þess en yfirlýstar
hvalveiðiþjóðir hefðu viljað.
Friðunarsjónarmið hafa átt sívax-
andi fylgi að fagna í því. Þá er átt
við áherslu á algera friðun hvala,
hvað sem líði ástandi stofna og
veiðiþoli, vegna þess að það sé
einfaldlega ekki rétt að veiða þá.
Verndun til viðhalds stofnunum
hefur hins vegar verið eitt megin-
markmið ráðsins frá upphafi, sem
forsenda skynsamlegrar nýtingar
þeirra.
Þessi þróun í Alþjóðahvalveiði-
ráðinu náði hámarki sínu árið
1982, þegar aukinn meirihluti
þriggja fjórðu hluta aðildarríkja
stóð í fyrsta sinn á ársfundi fyrir
algeru banni við hvalveiðum í
atvinnuskyni, árin 1986-1990, að
báðum árum meðtöldum. Kveðið
var á um það í ákvörðuninni að á
umræddum árum skyldu fara fram
sem víðtækastar rannsóknir á
hvalastofnunum, til þess að unnt
yrði að meta áhrif bannsins á við-
gang og ástand þeirra í lok veiði-
stöðvunarinnar, með það fyrir
augum að endurskoða bannið.
Skyldi heildarúttekt á stofnunum
vera lokið eigi síðar er árið 1990.
En Ijóst var að mörg ríkjanna töldu
þetta ákvæði aðeins vera til mála-
mynda til að friða hvalveiðiþjóð-
irnar; í raun yrðu hvalveiðar í
atvinnuskyni ekki teknar upp aftur
í fyrirsjáanlegri framtíð.
Steypireyður.
Ráðið varð enda ekki mikill
hvati rannsókna þessi ár. Einstök
ríki tóku sig hins vegar saman um
rannsóknir og/eða stunduðu þser
ein sér. Þau leggja til flest gögnin
sem hvalveiðiráðið á að byggí3
ákvörðun sína um framtíð hval-
veiða á. Nú liggur fyrir að alls-
herjarmat á hvalastofnum heims
getur ekki farið fram á þessu ari
eins og vera átti, vegna skorts a
upplýsingum um marga þeirra.
Vér mótmælum ekki!
Einstök aðildarríki hvalveiði-
ráðsins höfðu samkvæmt stofnsátt-
mála þess rétt til að mótmaela
Mynd: Atli Konráðsson■