Ægir - 01.10.1990, Qupperneq 11

10/90
ÆGIR
515
a Þormóðsstöðum. Meðal
arna hans eru þeir Gísli er lengi
ar forseti ÍSÍ og Sigurður (nú
. Inn) báðir þekktir Vesturbæ-
ngar og KR-ingar.
fogarafélagið Sleipnir hf. sem
Qeröi ót togarana Gulltopp, Glað
^WIi rak undir forystu Magn-
Sar Blöndahls framkvæmdastjóra
þr'j^. fiskverkunarstöð í Haga á
hv! Ja
aratugnum. I Haga var
orttveggja
um að ræða mikla
i v®dda húsþurrkun svo og fisk-
reiðslureiti. Þessi stöð var mjög
^Vtískuleg að öllum búnaði á
',rra tíma mælikvarða.
1 blaðinu „Óðni" árið 1925 er
j?rein um fiskverkunarstöð Magn-
^Sar Blöndahls „Sleipnir hf." í
, a§a. Þar er lýst vélvæddri inni-
Þurrkun á fiski:
"^eðrátta hjer á landi er svo
°stoð,
viöi
bvj
ug Og sumrin oft svo vot-
rasöm, að oft er mikil hætta á
l ekki verði unnt að sól-
^Urrka allan þann fisk, er á land
rsh og flytja á út, og eru þurkun-
i Us því nauðsynleg til vara á
j. '71 stöðum, er mikið berst að af
a'ski- eins og t.d. í Reykjavík. En
þess eru þurkunarhús fjár-
a8slegur gróði á vetrarmánuðun-
, meðan ekki er unnt að sól-
Urka. _ Fyrsta framleiðsla á
‘Ver)u ári nær allmiklu hærra
erði en síðar er fáanlegt, og hefur
revnslan þegar sýnt, að húsþurk-
°Ur fiskur í marts, apríl og maí
n*r alt að 40 kr. hærra verði fyrir
ski
fisk,
um
PPund heldur en sólþurkaður
Ur í júní og júlí. Er því mikils
Vert, að sú þurkunar-aðferð
'Pnanhúss sje notuð, er gerir það
a Verkum, að fiskurinn líkist sem
j^est sólþurrkuðum fiski, og hefur
r,rkell Clements vjelfræðingur
n[n mörg ár kynt sjer ýmsar
oterðir og fengist við tilraunir í
essa átt, en aðferð hans, sem
k°tuð er í Haga, er í stuttu máli á
Pessa leið:
^'skurinn er þurkaður með lofti,
"kist sem mest útilofti, og
verður það á þann hátt, að í
klefum þeim eða göngum, þar
sem fiskurinn er þurkaður, er
loftið hreinsað og hitað með því
að láta það streyma gegnum sjer-
stök áhöld, sem eru hituð upp
með gufu, en síðan er loftið
þurkað með því að láta það
streyma gegnum önnur áhöld,
sem gerð eru til þessa, en um leið
er það blandað öðrum lofttegund-
um, sem framleiddar eru með
ultra-fjólubláum Ijósgeislum.
Þurra loftið, sem þannig verður til,
er látið streyma með allmiklum
hraða um lokaða ganga, sem fyltir
eru fiski; eru fiskarnir hengdir upp
á sporðunum á sjerstaka vagna og
ganga þeir á hjólum. Á hverjum
vagni eru nál. 240 fiskar. Telst svo
til, að stöð þessi skili nál. 30
skippundum af fullþurkuðum fiski
á hverjum sólarhring, en fiskurinn
er aldrei látinn vera lengur en 12
tíma í einu inni í göngunum, á
milli þess er hann tekinn út og
settur í stakka og farið þá með
hann eins og sólþurkaðan fisk.
Húsþurkaður fiskur verður að fara
4-5 sinnum í þessa ganga áður en
hann er fullþur, en er því skemur í
göngunum sem þurkuninni miðar
áfram.
Þurkunarútbúnaður þessi er
einnig notaður til að herða á sól-
þurkuðum fiski, er vantar t.d. eina
breiðslu, og er þá unt með útbún-
aði þessum að skila alt að 120
skippundum á sólarhring.
Þessi þurkunarútbúnaður í
Haga er alldýr (með vjelum, gufu-
katli og öðru alt að 150,000 kr.),
en beinn kostnaður við þurkun
hvers skippunds (mannahald og
kol) er líkur og við sólþurkun. Er
unnið nótt og dag og vinna þar 27
stúlkur (8 tíma hver á sólarhring)
og 2 karlmenn (12 tíma hvor) auk
vjelamanna.
Stöðin framleiðir sjálf rafmagn
það, sem nota þarf, með gufuafli
og eru það sem næst 16 kílóvött,
en vjelarnar geta framleitt 20 kíló-
vött.
Alliance hf. setti upp fiskverkun á Þormóðsstöðum um 1925. Hér sést hluti hygg-
inganna. Yfirþeim svífurþýska loftskipið, Zeppelin. Myndina tók Steinþór Eiríks-
son verkstjóri og lýsismatsmaður 18. ágúst 1930.