Ægir - 01.01.1991, Qupperneq 40

32
ÆGIR
1/91
af alþjóðlega neyðarsendikerfinu
(GMDSS) hefur verið rætt um að
þessar baujur verði búnar sér-
stökum radarsvörum í stað sendi-
möguleika á 121,5 MHz. íslend-
ingar verða að vera vel á verði
þegar endanlegar alþjóðlegar
reglur verða settar um þessa senda
og |:>ess gætt að miðunarmögu-
leikanum á 121,5 MHz verði
haldið opnum áfram. Hægt er að
gefa sér dæmi um notkun slíkrar
bauju af íslandsmiðum í mjög
slæmu veðri. Skip ferst í stormi og
stórsjó við verstu vetraraðstæður,
406 MHz bauja losnar frá skipinu
og byrjar sendingar þegar í stað.
Það tekur tilkynningu urn það bil
1 Vi klst. að berast til björgunar-
stjórnstöðva á íslandi að skip hafi
farist á íslenska björgunarsvæð-
inu. Á þeim tíma gæti gúmmíbát
hafa rekið allt að 3 sml. og
reynslan hefur sýnt að mjög erfitt
getur verið að koma auga á
gúmmíbjörgunarbát í slæmu veðri
og sjó. Árið 1978 voru gerðar til-
raunir á reki gúmmíbjörgunarbáta
fyrir tilstuðlan Sjóslysanefndar
með aðstoð Landhelgisgæslunnar.
Rek nokkurra báta var prót'að við
slæm veðurskilyrði og í Ijós kom
að mikill munur var á reki þeirra.
Bátarnir voru settir út svo að segja
samtímis og reyndist mikill munur
vera á rekátt þeirra jafnvel þó þeir
væru sömu tegundar og hlaðnir
sama þunga. Sú þekking sem þá
fékkst og síðar af öðrum tilraunum
svipuðum sýnir nauðsyn þess að
neyðarsendar verði áfram í björg-
unarbátunum ásamt neyðarbauju
sem losnar frá skipinu og het'ur
jafnframt miðunarmöguleika. Það
er Ijóst að erfitt gæti reynst að
finna gúmmíbjörgunarbát í slæmu
veðri nema með möguleikum á
miðun. Bauja sem losnaði frá
skipinu þegar það sykki myndi
hafa allt annan rekhraða og rek-
stefnu en björgunarbátar og jafn-
vel rekstefna þeirra yrði mjög ólík
þrátt fyrir að þeir væru sömu
gerðar. Því er drepið á þessa þætti
hér að þess verði vandlega gætt að
ekki verði horfið frá gömlu neyð-
arbaujunum sem nú eru í öllum
gúmmíbjörgunarbátum nema
eitthvað betra komi í staðinn.
Ákjósanlegasti kosturinn virðist
vera sá að nýju 406 MHz neyðar-
duflunum verði komið fyrir í
hverjum gúmmíbjörgunarbáti ef
þess er nokkur kostur og gerð
þeirra leyfir slíkt.
Á þessari stundu er ekki séð að
áðurneíndir radarsvarar komi að
sama gagni og miðunarmöguleik-
ar. Litlar eða engar tilraunir á
slíkum búnaði hafa verið gerðar
a.m.k. hafa ekki sést neinar upp-
lýsingar um árangur þeirra. Rætt
heíur verið um að langdrægi bún-
aðarins geti verið allt að 5 sml en
eins og þeir vita sem notað hafa
ratsjár skipa í vondum- veðrum
minnka möguleikar á að sjá hluti
nálægt við slík skilyrði. Eins og
fram hefur komið hefur reynst
unnt að miða bauju með miðunar-
möguleika 121.5 MHz úr þyrlu
Landhelgisgæslunnar í um 20 sml.
fjarlægð, virðist því talsverður
munur á búnaði þessum og þeim
sem rætt er um og íull ástæða að
fylgjast vel með framvinudu mála.
í ágætri grein í 9. tölublaði
tímaritsins Ægis eftir Þorgeir Páls-
son prófessor var ítarlega fjallað
um sjálfvirka tilkynningaskyldu
sem hönnuð hefur verið af honum
og öðrum starfsmönnum Kerfis-
verkfræðistofu Verkfræðistofnun-
unar Háskólans. Þar er ítarlega
fjallað um uppbyggingu og ná-
kvæmni sjálfvirkrar tilkynninga-
skyldu. Hún byggir eins og fram
kom í greininni á sjálfvirku strand-
stöðvakerfi og sjálfvirkum búnaði
um borð í skipum, þannig að
nákvæmar staðsetningar skipa
berast sjáltvirkt til eftirl itsmið-
stöðvar. Hægt er að ráða með hve
löngu millibili sendingar eru
gerðar allt frá nokkrum mínútum
og upp í klukkustundir. Þó er
reiknað með að sendingar berist
frá skipum á um það bil 15 mín-
útna fresti að jafnaði. Hlekkist
skipi á getur tilkynning verið
komin þar um innan mjög
Björgunarbáturinn Daníel Sigmundsson kemur med bilaðan bál ad landi á Isa-
l'irði.