Ægir - 01.06.1992, Blaðsíða 9

6/92
ÆGIR
289
ar sem ráðstöfun útgerðar á
a snum breytist svo eindregið til
Sornu áttar verður að ætla að hér
,atl orðið varanlegar breytingar á
utgerðarháttum. Auðsjáanleg
S,:’'r'n8 á auknum löndunum
l 'Pa 'nnanlands utan heima-
tatna skipanna eru innlendir fisk-
markaöir. (Að vísu minnkaði hlut-
ei d þessarar ráðstöfunar aflans
i'tdlega
fyrst
§a a síðasta ári, en það stafar
°g síðast af hruni loðnuveið-
na- Loðnunni er, eóli veiðanna
^mkvæmt, landað í mun meira
er| utan heimahafna skipanna
p . 8'ldir um aðrar fisktegundir.)
s verðlagning á fiski het'ur
u 'ð mjög samkeppni í fisk-
a'nns'u. Er ólíklegt að í nokkurri
eittlnnUgre'n her á 'anc*' tinnist
yað sem nálgast betur hug-
^ Vndir hagfræðinga um full-
a°mna samkeppni en hluti þess-
l 3r atvinnugreinar á suðvestur-
horni landsins.
ít" ^Xanc^' hlutdeild vinnsluskipa
jr 'S atia landsmanna þekkja flest-
^ Hagkvæmni þessa rekstrar-
Vi'ms hefur enn yfirburði yfir
s nsu ' landi. Það er reyndar
fiskrnin8 hvort markaðsverð á
vjta^So ei<i<i meðvitað eða ómeð-
fr svar fiskvinnslunnar við
fisk lto8Urunum og útflutningi ís-
Ve meö gámum. Ákvörðun
Sj . a§sráðs um fiskverð hverju
teki l|V!'rt'St yfirleitt ráðast af föstu
fiskvinUtÍallÍ milli út8erðar Og
söpn nsiu og var þannig í mót-
þ-pi, Vl° grundvöllinn sem er
markaAd' cVerð á fiski á heims'
setT| .L fiskimiðin eru auðlind
Urn hefur ver'ð að takmörk-
gildi 'num °S Þessvegna vex verð-
en s auðlindannnar í öðrum takti
fiskva Viröisauki sem á sér stað í
að nnAS'Unni' hv' má teiJa líklegt
fiskvj 1 S|^rt hskverð hefði orðið
utgerð'i! Unni erfiður baggi' Frjáls
að ýtfi etð' anr,aðhvort snúið sér
Um boUming' 'sfisks eða vinnslu
Samken^ ■' ,skipum -°g ' °P'nn'
pPm hefði hún gengið frá
fyrirtækjum sem hefðu rekið fisk-
vinnslu og útgerð undir sama
hatti. Einhverjum kann aó koma
slík niðurstaða spánskt fyrir sjónir.
Hversvegna ætti fiskvinnsla sem
fengi ódýran fisk frá eigin skipum
ekki að spjara sig í slíkri aðstöðu?
Hér kemur fyrst og fremst til
skortur á samkeppni. Ef raunveru-
legur kostnaður af því að nýta afla
at' eigin skipum kemur ekki t'ram
þá minnkar hvatinn til að gera
sem best úr hráefninu og leiðir til
þess að fjármagn og vinnuafl mun
leita frá slíkum fyrirtækjum. Laun
og verðlag í öllum löndum heims-
ins fylgja sterkustu atvinnugrein-
unum sem best standa sig. Et ein-
hver atvinnugrein eða hluti at-
vinnugreinar fyIgir ekki eftir þeim
fremstu, þá úreldist hún og heltist
úr lestinni. Þetta ferli getur tekið
langan tíma en er óumflýjanlegt.
(Hægt er að halda slíku áfram í
70 ár eins og Rússar hafa sýnt
fram á. Hrunið verður því harka-
legra sem lengur er haldið átram.)
Með þessu er tekið undir rök
talsmanna veiðileyfagjalds um
ókosti upphaflegrar úthlutunar
aflamarks án endurgjalds. Sá mun-
ur er þó á að eigendum aflamarks-
ins gafst tími þannig að fórnar-
kostnaður þess að nýta eigið
at'lamark varð þeim Ijós. Annað,
einkaeign á at’lamarki var eina
raunhæfa leiðin að hagkvæmri
stjórn fiskveiða og er eina leiðin til
bættrar umgengni um Islandsmið.
Stærstu útgerðarstaðir
landsins
í 8. tbl. Ægis 1989 var tekinn
saman heildarafli helstu útgerðar-
staða á íslandi árið 1988 og at-
hugað hverjar breytingar hefðu
orðið á hlutdeild þeirra í heildar-
afla frá 1983. Sama var gert í 8.
tbl. Ægis 1991 og verður hér enn
endurtekið. í töflu 2 eru sýndar
tölur um afla og hlutdeild 10
mestu útgerðarstaða landsins í
afla á undanförnum þremur árum.
Enn skal lögð áhersla á aó allur
afli skipa sem heimahöfn eiga á
viðkomandi stöðum er veginn til
þorskígilda miðað við verðhlutföll
fisktegunda sem landað var inn-
anlands á árinu 1988.
Við fyrrneínda athugun sem birt
var í 8. tbl. Ægis 1989, fékkst sú
niðurstaða að árið 1983 hefðu