Tímarit lögfræðinga - 01.12.2004, Qupperneq 4

að samkeppnisyfirvöld og dómstólar í EFTA-ríkjunum fá heimild til að beita
ákvæðum 53. og 54. gr. EES-samingsins fullum fetum, en samkvæmt gildandi lög-
um hafa aðeins Eftirlitsstofunun EFTA og framkvæmdastjórn Evrópusambandsins
heimild til þess að beita ákvæðunum, sbr. 56. gr. EES-samningsins
svo að vitnað sé beint í athugasemdir við frumvarpið. Þar segir einnig að við-
komandi stofnunum sé jafnframt skylt að beita ákvæðunr greinanna tveggja og
markmiðið með því sé að tryggja samræmda málsmeðferð á öllum stigunr máls.
Þessar breytingar séu liður í þeirri stefnumörkun Evrópusambandsins að draga
úr nriðstýrðu samkeppniseftirliti og „færa það í auknum mæli heim í hérað (e.
decentralisation).“ Þannig á í senn að draga úr miðstýrðu samkeppniseftirliti og
samræma það, en samræmingin hlýtur þó alltaf að bera einhvern keim af
miðstýringu. Þetta er örugglega góðra gjalda vert en leiðir þó hugann að því að
stundum getur verið erfitt að slá tvær flugur í einu höggi. Þá er í athugasemdum
við frumvarpið sagt að ekki sé fyrirsjáanlegt að 53. og 54. gr. EES-samningsins
verði oft beitt í framkvæmd hér á landi sé litið til þeirra mála sem sam-
keppnisyfirvöld hafa haft til meðferðar síðastliðin tíu ár. Vera kann að þetta sé
líklegt en þó verður ekki séð af ákvæðum þessum hvers vegna svo ætti að vera.
Efni 27. greinar frumvarpsins er alveg skýrt að því leyti að liggi ákvörðun
Eftirlitsstofnunar EFTA fyrir ber íslenskum dómstólum að fara eftir henni. í
frumvarpinu kemur fram sú lögskýring að hafi EFTA-dómstóllinn í dómsmáli
komist að annarri niðurstöðu beri íslenskum dómstólum að fara eftir henni.
Þetta er örugglega rétt lögskýring og eftir þessum fyrirmælum er auðvelt að
fara. Hitt er örðugra, sé það rétt, ef íslenskir dómstólar verða að giska á að
hvaða niðurstöðu eftirlitsstofnunin kann að komast í máli sem hún hefur til
meðferðar, en fresta því ella og bíða niðurstöðunnar. Ef dómur gengur eftir að
ákvörðun eftirlitsstofnunarinnar liggur fyrir en áður en dómur EFTA-dóm-
stólsins út af sama álitaefni hefur verið kveðinn upp, og niðurstöðurnar eru
andstæðar, þá verður niðurstaða dóms hér á landi í andstöðu við dóm EFTA-
dómstólsins, sem þó hefur síðasta orðið gagnvart eftirlitsstofnuninni. Þessa
sérkennnilegu stöðu má þó forðast líti EFTA-dómstóllinn svo á að hægt sé að
leita ráðgefandi álits á sama sakarefni og er til meðferðar hjá eftirlitsstofn-
uninni, sem líklegt er. Alla vega er gert ráð fyrir því í 27. grein frumvarpsins að
hægt sé að leita ráðgefandi álits EFTA-dómstólsins og samkvæmt því sem fram
kemur í athugasemdum við frumvarpið á það við á meðan málsmeðferð stendur
og er þá væntanlega átt við málsmeðferðina fyrir eftirlitsstofnuninni. Ætti þá
sömuleiðis að vera hægt að leita álits dómstólsins eftir að niðurstaða eftir-
litsstofnunarinnar liggur fyrir. Skal þetta látið nægja um efni 27. greinar frum-
varpsins. Ekki verður annað sagt en lagatextinn mætti vera skýrari urn þessi
atriði.
Þá kemur að því álitamáli hvort það „rúmast innan valdheimilda löggjafans
að hafa framangreind áhrif á meðferð dómsvalds hér á landi“, eins og segir í
frumvarpinu. Er það að vonum að löggjafinn gerir sér grein fyrir því stjórn-
462