Tímarit lögfræðinga


Tímarit lögfræðinga - 01.12.2004, Síða 16

Tímarit lögfræðinga - 01.12.2004, Síða 16
óháða dómstóla að ákvörðunarvald um svokölluð innri málefni dómstóla sé að meira eða minna leyti í höndum ráðherra. Bent hafi verið á að ráðherra gæti með afskiptum sínum af beiðnum um fjárveitingar, starfsmannahaldi og veitingu dóm- araembætta haft talsverð áhrif á starfsemi dómstólanna. Því sé unnt að draga í efa að dómstólar séu fyllilega sjálfstæðir og óháðir þessum þáttum ríkisvaldsins. Við mótun frumvarpsins hafi verið tekið tillit til þessarar umræðu. Einnig hafi verið hugað sérstaklega að þróun sambærilegrar löggjafar í öðrum ríkjum Evrópu. Þjóð- réttarlegar skuldbindingar Islands, einkum hvað varði mannréttindi og viðskipti, valdi því að sú viðmiðun sé ekki aðeins eðlileg heldur í sumum tilvikum einnig óhjákvæmileg. Við mótun löggjafar um dómstólana verði að hafa í huga að þeim beri að hafa eftirlit með hinum tveimur þáttum ríkisvaldsins, löggjafarvaldinu annars vegar og framkvæmdarvaldinu hins vegar. Þeirri stefnu hafi því verið fylgt við samningu frumvarpsins að tryggja verði í sem ríkustum mæli að dómstólarnir verði óháðir hinum tveimur þáttum ríkisvaldsins sem þeir hafi eftirlit með.10 Með alþjóðlegum reglum hefur í auknum mæli verið lögð áhersla á að ráðstafanir verði gerðar til að tryggja sjálfstæði dómstólanna. A sjöundu ráðsteínu Sameinuðu þjóðanna í Mílanó 26. ágúst til 6. september 1985, um vamir gegn glæpum og meðferð afbrotamanna, vom samþykktar gmndvallarreglur um sjálf- stæði dómstóla, staðfestar á allsherjarþinginu 29. nóvember 1985. í 1. lið regln- anna segir að sjálfstæði dómstóla skuli tryggt af ríkisvaldinu og varið af stjómar- skrá eða lögum lands. Öllum stofnunum ríkisvaldsins og öðrum stofnunum sé skylt að virða sjálfstæði dómstóla." Einnig er tilmælum ráðherranefndar Evrópuráðsins No. R (94) 12 til aðildarríkja þess um sjálfstæði, skilvirkni og hlutverk dómara (On the inde- pendence, efficiency and role of judges) frá 13. október 1994 ætlað að tryggja og efla sjálfstæði dómstólanna. I tilmælunum segir að mælst sé til þess að ríkisstjórnir aðildarríkja geri allt sem nauðsynlegt sé, og styrki það sem þegar hafi verið gert, til að vinna störfum ein- stakra dómara og dómskerfisins í heild framgang og treysta sjálfstæði þeirra og skilvirkni. Vísað er meðal annars til vilja til að stuðla að sjálfstæði dómara til að treysta réttaröryggi í lýðræðisríkjum og að nauðsynlegt sé að treysta stöðu og vald dómara til að skapa skilvirkt og réttlátt réttarkerfi. Gera beri tilteknar ráðstafanir, sem settar eru fram í reglum, sem eiga að tryggja sjálfstæðið. Þar er meðal annars sett fram sú regla að ríkisstjórn og löggjafarvaldi beri að tryggja að dómarar séu óháðir og að ekki sé stigið neitt það skref sem stefnt geti því í hættu.12 í kröfunni um sjálfstæði dóntsvaldsins felst að dómarar megi ekki lúta boðvaldi annarra. Þetta kemur meðal annars fram í 1. mgr. 24. gr. laga um dómstóla. Þar segir að dómarar séu sjálfstæðir í dómstörfum og leysi þau af 10 Alþingistíðindi A, 122. löggjafarþing, þskj. 176, 176. mál. 11 Reglumar eru birtar í Tímariti lögfræðinga, 1. hefti 1993, bls. 58-60. 12 Sjá heimasíðu Evrópuráðsins: www.coe.int R (94) 12 (8. mars 2005). 474
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108

x

Tímarit lögfræðinga

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit lögfræðinga
https://timarit.is/publication/586

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.