Tímarit lögfræðinga


Tímarit lögfræðinga - 01.12.2004, Qupperneq 21

Tímarit lögfræðinga - 01.12.2004, Qupperneq 21
það til þess fallið að grafa undan trausti á dómsvaldinu.15 Þessi hætta er einkum fyrir hendi þar sem dómstólar þurfa æ oftar að leysa úr málum þar sem því er borið við að lög fari í bága við stjómarskrá eða að framkvæmdarvaldið hafi farið út fyrir eigin valdmörk. Endurskoðun á mannréttindakafla stjórnarskrár- innar, sbr. stjómskipunarlög nr. 97/1995, og lögfesting Mannréttindasáttmála Evrópu með lögunr nr. 62/1994 hefur meðal annars leitt til þess að dómstólar þurfa enn oftar en áður að leysa úr deiluefnum er snerta réttindi sem þar eru lögfest. Það breytir hins vegar engu um það að allir verða að geta treyst því að dómstólarnir virði valdmörkin. Þetta er mjög mikilvægt með tilliti til þess að dómstólum er ætlað að stuðla að friði í þjóðfélaginu og til þess verður að ætlast að sátt ríki urn störf og verk dómenda. Þannig þjóna dómstólamir best því hlutverki sem þeim er ætlað í réttarríkinu. Deilur um valdmörkin geta því vakið tortryggni þótt rökræður um þau ættu ávallt að þjóna jákvæðum markmiðum. Bent hefur verið á að löggjafinn hafi í reynd vísað talsverðu af löggjafar- starfinu til dómstólanna.16 Astæður fyrir því eru meðal annars taldar þær að með löggjöf síðustu áratuga hafi verið seilst til æ fleiri og flóknari sviða þjóðlífsins, þar á meðal þátta í lífi manna sem vandi sé að ná viðhlítandi tökum á með orðaðri reglu. Afleiðingin hafi orðið sú að þeim lagaákvæðum fari sífellt fjölgandi, sem beri með sér að löggjafanum hafi ekki tekist að ná tökum á viðfangsefninu, en þau séu almennt orðuð, merkingarlítil og veiti mikið svigrúm. Breytingar í þjóðfélaginu verði sífellt örari, þannig að löggjafinn valdi því ekki að laga löggjöfina nægilega ört að nýjum aðstæðum. Tíðar lagabreytingar séu auk þess óæskilegar frá sjónarmiði réttaröryggis. Löggjafarstarfi fari meðal annars af þessurn ástæðum hnignandi. Miklar umbyltingar í lögum komi auk þess til vegna fjölþjóðasamstarfs, einkum EES. Ætla megi að dómstólar þurfi þá að leysa úr margvíslegum vanda vegna réttaróvissu og móta reglur.17 Þá hefur einnig verið bent á að löggjafinn hafi brugðist við erfiðleikum er fylgi lagasetningu með almennt orðuðum lagaákvæðum, sem minni fremur á stefnuyfirlýsingar en eiginleg fyrirmæli, eða vísireglum þar sem skírskotað sé til teygjanlegra og matskenndra hugtaka og orða. Afleiðingin hafi orðið sú að löggjafinn hafi varpað endanlegum ákvörðunum um skipan mála í þjóðfélaginu 15 Sjá t.d. í því sambandi grein Davíðs Oddssonar þar sem vísað er til þess að dómstólar hafi gengið of langt og farið út iyrir þau mörk sem dregin hafi verið milli valdheimilda löggjafarvalds og dómstóla, sbr. bls. 8-9. A bls. 12 segist höfundur óttast „að dómstólar séu að taka sér nokkuð annað hlutverk en stjómskipun okkar gerir að öðru jöfnu ráð fyrir. Og þá setja þeir ekki niður deilur manna, heldur magna þær upp - dómur verður þá ekki endir hverrar þrætu, heldur upphaf hatrammra deilna, sem í verstu tilvikum eitra allt þjóðfélagið, eins og við höfum því miður alltof mörg dæmi um upp á síðkastið". 16 Sigurður Líndal: „Stjómskipulegt vald dómstólanna“, bls. 111. 17 Sama heimild, bls. 110-111. Sama afstaða kemur fram í grein hans: „Hlutur dómstóla í þróun réttarins", bls. 296. 479
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108

x

Tímarit lögfræðinga

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit lögfræðinga
https://timarit.is/publication/586

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.