Tímarit lögfræðinga


Tímarit lögfræðinga - 01.12.2004, Page 28

Tímarit lögfræðinga - 01.12.2004, Page 28
Með því að stefna að sterkara dómsvaldi aukast líkurnar á meira réttar- öryggi. Því markmiði verður þó ekki náð nema réttilega verði með dómsvaldið farið. Til þess að tryggja það þarf meðal annars að standa vel að því að velja dónrara í embætti. Aðferðir sem notaðar eru til þess ættu að miða að því að hæfasti einstaklingurinn, sem völ er á hverju sinni, verði valinn til að gegna dómarastöðu, en það er í samræmi við almennar reglur stjórnsýslunnar. Megin- markmiðið hlýtur því að vera að vanda valið. Þekking á dómarastarfinu, og þeim faglegu kröfum sem gera verður til þeirra sem fara með dómstörf, er mikilvæg forsenda fyrir því að unnt verði að standa vel að slíku mati. Einnig er mikilvægt að tryggja hlutleysi við val á dómara í embætti. Ekkert annað má hafa áhrif en faglegur mælikvarði á hæfileika þeirra sem sækja um dómarastöður þegar valinn er hæfasti umsækjandinn. Lög eru oft sett með ákveðna hagsmuni að leiðarljósi, væntanlega almannahagsmuni en ekki sér- hagsmuni. Þess vegna ætti dómari hvorki að vera talsmaður einhverra sér- hagsmuna né vera því marki brenndur að hann geti verið það, enda myndi það skapa tortryggni og vekja efasemdir um hlutleysi hans. Þetta eru veigamiklar ástæður fyrir því að dómari verður að vera nægilega aðgreindur og aðgreinan- legur frá pólitískum valdhöfum og hagsmunaaðilum. Það breytir þó engu um þau takmörk senr dómstólar verða að sæta, eins og aðrir þættir ríkisvaldsins. Takmarkanimar felast í því að þeir eru bundnir af lögum og verða að byggja ákvarðanir sínar á þeim og viðeigandi lagaheimildum. Þess vegna er einmitt mikilvægt að til dómarastarfa veljist þeir sem hafa mikla þekkingu á lögum, hæfileika til að beita þeim við úrlausnarefnin sem dómstólarnir fá í hendur og færni til að gegna dómarastarfinu af fagmennsku og hlutleysi.28 Aukin áhersla hefur verið lögð á að bæta aðferðir við mat á hæfni um- sækjenda um dómarastöður. Þetta var gert með lögum nr. 92/1989 sem tóku gildi 1. júlí 1992. I 2. mgr. 5. gr. laganna voru fyrirmæli um að dómsmála- ráðherra skipaði dómnefnd sem skyldi fjalla um hæfni umsækjenda um embætti héraðsdómara. Um lagaákvæðið segir í athugasemdum sem fylgdu laga- frumvarpinu að megintilgangur þess sé að styrkja sjálfstæði dómstólanna og auka traust almennings á því að dómarar séu óháðir handhöfum fram- kvæmdarvaldsins. Ekki sé að efa að tilvist umsagnarnefndarinnar verði auk þess hvatning fyrir lögfræðinga, sem hyggi á starfsferil sem dómara, til að afla sér framhaldsmenntunar og leggja stund á fræðistörf á sviði lögfræði.29 Laga- ákvæðið hefur verið fellt niður, en sambærilegt ákvæði er í 3. mgr. 12. gr. laga um dómstóla nr. 15/1998. í athugasemdum með frumvarpinu sem við eiga um núgildandi lagaákvæði segir að fyrirmælin um dómnefnd til að fjalla um hæfni 28 Ditlev Tamm segir á bls. 91: „Domstolsarbejde er fbrst og fremmest professionelt arbejde, der kræver den tekniske indsigt, som gode jurister har“. 29 Alþingistíðindi A, 1988-1989, þskj. 204, bls. 1125. 486
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108

x

Tímarit lögfræðinga

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit lögfræðinga
https://timarit.is/publication/586

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.