Tímarit lögfræðinga


Tímarit lögfræðinga - 01.12.2004, Side 38

Tímarit lögfræðinga - 01.12.2004, Side 38
Onnur mótsögn felst í því að krefjast þess að dómarar noti almennar viðmiðanir við margvísleg matsatriði, en ekki einstaklingsbundnar, þrátt fyrir það hve oft er óljóst hvar mörkin þar á milli liggja. I því gæti jafnframt falist mótsögn að krefjast þess að dómari láti aldrei undan utanaðkomandi þrýstingi en beiti samt sem áður almennum viðmiðunum. Þar sem hinar almennu við- miðanir eru stundum óljósar getur það t.d. rofið einingu í fjölskipuðum dómi og þar með veikt tiltrú manna á réttmæti niðurstöðunnar.47 Ljóst er að þama verða dómarar að vera innan eðlilegra marka. Dómari verður því að nota viður- kenndar lögfræðilegar aðferðir við hverja úrlausn en þar kemst hann þó oft ekki hjá því að miða við eigin þekkingu og reynslu svo og það mat sem hann sjálfur telur réttast. Öfgafullar skoðanir byggðar á einstaklingsbundinni afstöðu, eða jafnvel þröngsýni, eiga hins vegar engan veginn heima í dómsúrlausnum. Traust og góð lögfræðileg þekking, svo og þjálfun og reynsla í að beita laga- reglum og viðeigandi réttarheimildum á margbreytileg og stundum flókin máls- atvik, er hins vegar oftast mjög gagnleg. Val á dómara í embætti þarf auk þess að miða að því að dómarar hafi fjölbreytilegan bakgrunn sem endurspegli víðtæka sýn en ekki þrönga á það sem skiptir máli þegar leyst er úr málum fyrir dómstólum. Tryggja þarf að konur gegni dómarastörfum til jafns við karlmenn. Þær verða að eiga jafnan hlut og þeir í að ákveða á hvem hátt lagareglum verði beitt við úrlausnir dómsmála og í því að móta viðmiðin sem dómstólamir nota við slíkar úrlausnir.48 Verði þessa ekki gætt hefur tækifærum, sem efla og styrkja dómsvaldið, verið fórnað. Af öllu þessu er ljóst að vel þarf að standa að vali á hæfasta umsækjanda um dómarastarf hverju sinni. Aðferðir sem notaðar eru við það em mistraustar, meðal annars vegna þess hve erfitt getur verið að mæla og meta hæfileikana sem sóst er eftir. Markmiðið hlýtur þó ávallt að vera að tryggja, eftir því sem frekast er unnt, að faglega og hlutlaust verði staðið að matinu. Tilgangur umsagna Hæstaréttar og dómnefndar samkvæmt 3. mgr. 12. gr. laga um dómstóla er sá að styrkja stöðu dómstólanna og tryggja frekar sjálf- stæði þeirra gagnvart öðrum þáttum ríkisvaldsins. Það veikir þó yfirlýstan tilgang að umsagnirnar eru ekki bindandi þegar skipað er í dómarastöður. Eðlilega getur komið til þess að hlutleysi ráðherra verði dregið í efa þegar miðað er við þá pólitísku stöðu sem ráðherrar hafa og þörf stjómmálanna fyrir að tryggja að hin réttu pólitísku viðhorf verði til staðar, einkum í Hæstarétti, þegar taka þarf afstöðu til pólitískra álitaefna. í grein Sigurðar Líndal Ofsatrú og alræðishyggja segir að það sé andstætt því, sem viðgangist í öllum lýðræðis- 47 Hér má benda á að í Þýskalandi er dómara í fjölskipuðum dómi bannað að skila séráliti en það er væntanlega gert í þeim tilgangi að svo líti út að engir veikleikar séu á niðurstöðunni. 48 I riti skrifstofu jafnréttismála, Samþætting - Ný leið til jafnréttis kynjanna, segir á bls. 8 að ekki sé hægt að tala um lýðræði fyrr en jöfn þátttaka karla og kvenna á öllum sviðum samfélagsins hafi verið tryggð. I inngangskafla á bls. 3 segir, að einungis með því að konur og karlar sitji við sama borð þegar áhrif og völd eru annars vegar, sé hægt að segja að skilyrðum lýðræðisins sé fullnægt. 496
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108

x

Tímarit lögfræðinga

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit lögfræðinga
https://timarit.is/publication/586

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.