Tímarit lögfræðinga


Tímarit lögfræðinga - 01.12.2004, Síða 38

Tímarit lögfræðinga - 01.12.2004, Síða 38
Onnur mótsögn felst í því að krefjast þess að dómarar noti almennar viðmiðanir við margvísleg matsatriði, en ekki einstaklingsbundnar, þrátt fyrir það hve oft er óljóst hvar mörkin þar á milli liggja. I því gæti jafnframt falist mótsögn að krefjast þess að dómari láti aldrei undan utanaðkomandi þrýstingi en beiti samt sem áður almennum viðmiðunum. Þar sem hinar almennu við- miðanir eru stundum óljósar getur það t.d. rofið einingu í fjölskipuðum dómi og þar með veikt tiltrú manna á réttmæti niðurstöðunnar.47 Ljóst er að þama verða dómarar að vera innan eðlilegra marka. Dómari verður því að nota viður- kenndar lögfræðilegar aðferðir við hverja úrlausn en þar kemst hann þó oft ekki hjá því að miða við eigin þekkingu og reynslu svo og það mat sem hann sjálfur telur réttast. Öfgafullar skoðanir byggðar á einstaklingsbundinni afstöðu, eða jafnvel þröngsýni, eiga hins vegar engan veginn heima í dómsúrlausnum. Traust og góð lögfræðileg þekking, svo og þjálfun og reynsla í að beita laga- reglum og viðeigandi réttarheimildum á margbreytileg og stundum flókin máls- atvik, er hins vegar oftast mjög gagnleg. Val á dómara í embætti þarf auk þess að miða að því að dómarar hafi fjölbreytilegan bakgrunn sem endurspegli víðtæka sýn en ekki þrönga á það sem skiptir máli þegar leyst er úr málum fyrir dómstólum. Tryggja þarf að konur gegni dómarastörfum til jafns við karlmenn. Þær verða að eiga jafnan hlut og þeir í að ákveða á hvem hátt lagareglum verði beitt við úrlausnir dómsmála og í því að móta viðmiðin sem dómstólamir nota við slíkar úrlausnir.48 Verði þessa ekki gætt hefur tækifærum, sem efla og styrkja dómsvaldið, verið fórnað. Af öllu þessu er ljóst að vel þarf að standa að vali á hæfasta umsækjanda um dómarastarf hverju sinni. Aðferðir sem notaðar eru við það em mistraustar, meðal annars vegna þess hve erfitt getur verið að mæla og meta hæfileikana sem sóst er eftir. Markmiðið hlýtur þó ávallt að vera að tryggja, eftir því sem frekast er unnt, að faglega og hlutlaust verði staðið að matinu. Tilgangur umsagna Hæstaréttar og dómnefndar samkvæmt 3. mgr. 12. gr. laga um dómstóla er sá að styrkja stöðu dómstólanna og tryggja frekar sjálf- stæði þeirra gagnvart öðrum þáttum ríkisvaldsins. Það veikir þó yfirlýstan tilgang að umsagnirnar eru ekki bindandi þegar skipað er í dómarastöður. Eðlilega getur komið til þess að hlutleysi ráðherra verði dregið í efa þegar miðað er við þá pólitísku stöðu sem ráðherrar hafa og þörf stjómmálanna fyrir að tryggja að hin réttu pólitísku viðhorf verði til staðar, einkum í Hæstarétti, þegar taka þarf afstöðu til pólitískra álitaefna. í grein Sigurðar Líndal Ofsatrú og alræðishyggja segir að það sé andstætt því, sem viðgangist í öllum lýðræðis- 47 Hér má benda á að í Þýskalandi er dómara í fjölskipuðum dómi bannað að skila séráliti en það er væntanlega gert í þeim tilgangi að svo líti út að engir veikleikar séu á niðurstöðunni. 48 I riti skrifstofu jafnréttismála, Samþætting - Ný leið til jafnréttis kynjanna, segir á bls. 8 að ekki sé hægt að tala um lýðræði fyrr en jöfn þátttaka karla og kvenna á öllum sviðum samfélagsins hafi verið tryggð. I inngangskafla á bls. 3 segir, að einungis með því að konur og karlar sitji við sama borð þegar áhrif og völd eru annars vegar, sé hægt að segja að skilyrðum lýðræðisins sé fullnægt. 496
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108

x

Tímarit lögfræðinga

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit lögfræðinga
https://timarit.is/publication/586

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.