Tímarit lögfræðinga - 01.12.2004, Qupperneq 82

stæðari mynd af umfjöllunarefninu. Eins og nefnt hefur verið er kæra til
áfrýjunamefndar samkcppnismála nauðsynlegur undanfari málshöfðunar, sbr.
55. gr. samkeppnislaga. I 56. gr. laganna segir að vilji aðili ekki una úrskurði
áfrýjunamefndar geti hann höfðað mál til ógildingar hans fyrir dómstólunum. í
athugasemdum við 59. gr. frumvarps til samkeppnislaga, sem varð að 56. gr.
laganna, segir:
Um meðferð dómstóla á ákvörðunum áfrýjunarnefndar er það að segja að þeir geta
að sjálfsögðu úrskurðað um öll atriði er lúta að lögmæti ákvarðana. Að því er varðar
réttmæti ákvarðana áfrýjunamefndar eða meðferð lögleyfðs valds verða dómstólar
að skera úr um hversu langt þeir telja úrskurðarvald sitt ná í þeim efnum en það
kann að reynast mismunandi eftir tegund og eðli ákvörðunar65 (leturbr. höf.).
Af tilvitnuðum athugasemdum má sjá að í raun réttri er þessi grein sam-
keppnislaga einungis árétting á fyrirmælum 60. gr. stjskr. og dómstólunum
eftirlátið að móta endurskoðunarvald sitt. I H 1997 2625 (fyrsta samkeppnis-
málinu sem Hæstiréttur dæmdi að efni til) var deilt um hvort Samkeppnisráði
hefði verið heimilt á grundvelli 2. mgr. 14. og 17. gr. samkeppnislaga að mæla
fyrir um stjórnunarlegan aðskilnað milli Kirkjugarða Reykjavíkuiprófastsdæma
og Utfararstofu Kirkjugarðanna. Eftir að hafa komist að þeirri niðurstöðu að
fullnægjandi lagaheimild væri fyrir ákvörðun Samkeppnisráðs tók Hæstiréttur
til athugunar hvort efnislega hefði verið ástæða til hennar. Sagði rétturinn,
þegar litið væri til markmiða og gildissviðs samkeppnislaga, að játa yrði sam-
keppnisyfirvöldum rúmar heimildir til aðgerða í samræmi við 17. gr. laganna og
mats um það hvenær þeirra sé þörf. Það mat verði þó að vera málefnalegt og
fara að reglum stjómsýslulaga, þar á meðal verði að gæta hófs í beitingu
úrræða, sbr. 12. gr. laganna. Dómstólar dæmi um þessi valdmörk samkeppnis-
yfirvalda samkvæmt 60. gr. stjskr. Komst Hæstiréttur að þeirri niðurstöðu að
ákvörðun samkeppnisyfirvalda hefði verið málefnaleg og stuðlað að lögmætu
markmiði og ekki gengið lengra en góðu hófi gegndi. Nánar verður vikið að því
hvað felst í þessum ummælum Hæstaréttar síðar í greininni. Rétt er að taka fram
að Kirkjugarðar Reykjavíkurprófastsdæma teljast til stjómsýslu ríkisins, sbr. 1.
mgr. 1. gr. stjómsýslulaga nr. 37/1993.66 Snerist málið, eins og áður sagði, m.a.
um aðskilnað milli þeirrar starfsemi kirkjugarða sem naut verndar og þeirrar
sem var í frjálsri samkeppni, sbr. 14. gr. samkeppnislaga nr. 8/1993, sbr. 6. gr.
laga nr. 107/2000. A gmndvelli þess má rökstyðja takmarkaðri beitingu endur-
skoðunarvalds en ella, þar sem ekki er um ræða inngrip í stjórnarskrárvemduð
eignarréttindi, sbr. 72. gr. stjskr. Rétt er að geta þess að ekki var vikið að þessu
sjónarmiði í málinu.
65 Alþt., A-deild 1992-93, bls. 393.
66 UA, málnr. 1508/1995.
540