Ægir - 01.02.1996, Blaðsíða 24

Sjálfvirkur búnaður til áfyllingar
A árinu 1987 var fyrst imprað á því við
Jóhannes að fyrirtækið sæi um áfyllingu
og eftirlit með lofthylkjum í gúmmíbát-
um. Lofthylkin eru fyllt með blöndu af
koltvísýringi og nítrógeni. Jóhannes segir
að grunur hafi leikiö á að í sumum tilvik-
um hafi loftmagn í hylkjunum verið of lít-
ið og ekki náð að blása bátinn nægilega
upp á neyðarstundu en einnig hafi verið
of mikiö loft í sumum tilvikum sem hafi
haldið útblástursventlum föstum í gúmmí-
bátum og valdið vandræðum. Þetta ræddu
starfsmenn Siglingamálastofnunar ítrekað
viðjóhannes á árunum 1986-87.
„Eg vildi ekki taka þetta að mér strax en
sagði þeim að ef ég einhvern tíma rækist á
búnað sem fyllt gæti sjálfvirkt á hylkin þá
myndi ég íhuga málið."
Jóhannes spurðist fyrir um slíkan bún-
að víöa um heim en gekk hvorki né rak og
hann var hálfpartinn búinn að gefa málið
upp á bátinn þegar hann kynntist ungum
verkfræðingi, Ingibergi Helgasyni, sem
starfaði þá í Danmörku og lýsti fyrir hon-
um þessum vanda. Ingibergur kvaðst vilja
hugsa málið en fannst vandinn athyglis-
verður.
„Svo hringdi hann í mig og sagðist vera
búinn að finna lausn. Hugmynd hans virt-
ist lofa góðu og við fórum út í smíðar og
prófanir þó við fengjum engan fjárstuðn-
ing."
Sagði ekkert fyrr en
ég sá reikninginn
Eftir miklar prófanir og rannsóknir
settu Jóhannes og Ingibergur saman bún-
að sem fyllir sjálfvirkt á loftflöskurnar og
er stýrt með tölvu. í dag sér Prófun um all-
ar áfyllingar fyrir allar gúmmíbátaþjónust-
ur á landinu. En telur Jóhannes að grunur
manna um að áfyllingu hafi verið áfátt í
sumum tilvikum hafi verið réttur?
„Ég skal ekkert um það segja en við
prófanir á ýmsum hylkjum rákumst við á
ýmis vandamál sem geta hafa valdið því
að hylkin hafi ekki verið fyllt nægilega. En
ég vil ekkert fullyröa um það."
Þegar búnaðurinn var tilbúinn lá næst
fyrir að fá menn frá Siglingamálastofnun
til að taka út búnaðinn og viðurkenna
hann.
„Þeir komu hér og skoðuðu ailt í krók
og kring og lásu sér til um búnaðinn. Fyrst
gerðu þeir athugasemdir við uppröðun og
staðsetningu á verkfærum sem eru notuö
til að festa hylkin við áfyllingarbúnaðinn
og óskuöu eftir breytingu.
Svo komu þeir aftur en þá virtist allt
ætla að ganga ágætlega utan að breyta
þurfti skammstöfunum í tölvunni úr ís-
lensku I ensku því þeir töldu j og n sem
táknar já og nei vera of nálægt hvort öðru
á lyklaborðinu. Þeir vildu nota yes og no.
Mér fannst alveg stórkostlegt að sitja
undir þessum aðfinnslum en var búinn að
ákveða að halda ró minni og tókst það
þangaö til ég sá reikninginn fyrir akstur-
inn og „sérfræðivinnuna" fyrir tvo menn."
Jóhannes segir að þessi búnaður sé ekk-
ert minna en bylting en ýmislegt ein-
kennilegt hafi komið í ljós þegar farið var
að fylla á hylkin.
„Við komum okkur fljótlega upp bún-
aði til þess aö kanna hve mikill þrýstingur
er á hylkjunum þegar við fáum þau í
hendur. Yfirleitt er þrýstingur í þessum
hylkjum 80-100 kíló skv. fyrirmælum
framleiðanda. Við höfum fengið hingað
inn hylki með 150-160 kílóa þrýstingi. Nú
er þannig gengið frá bátunum að það þarf
ákveðinn hluta af loftmagninu til þess að
fullblása bátinn upp. Okkur þótti þetta
einkennilegt því ef loftmagnið er langt
fram yfir það sem á aö vera getur það ef-
laust valdið vandræöum og jafnvel
skemmt ventlana á gúmmíbátnum. Þetta
er mín skoöun."
Vankunnátta og áhugaleysi
Siglingamálastofnunar
„Að mínu mati hefur Siglingamála-
stofnun ekki fylgst nægilega með því
hvernig að þessum málum er staðið og
kenni hreinlega um þeirra vankunnáttu og
áhugaleysi og þeir hafi ekki upplýst
gúmmíbátaþjónusturnar nægilega vel. Það
er höggvið í hylkin frá framleiðanda hvaö
má setja mikiö á þau og fleiri leiðbeiningar
sem ég tel að menn hafi ekki hirt um að
lesa og fara eftir. Ég lái mönnum þetta ekki
því Siglingamálastofnun hirti aldrei um að
kenna þeim þaö.
Gagnrýni er ekki vel séð og sem dæmi
get ég nefnt að Siglingamálastofnun hittir
eftirlitsmenn gúmmíbáta einu sinni á ári
til skrafs og ráðagerða. Ég hefði talið að
okkar starf væri þess háttar að við ættum
þar heima og höfum nefnt það en ég er
aldrei látinn vita fyrr en daginn eftir að
fundurinn er haidinn."
Jóhannes lét einu sinni saga sundur
lofthylki úr gúmmíbát og kom í ljós aö
það var kolryðgað og tært að innan. Þetta
hylki var myndað og birtist mynd af því í
Morgunblaöinu viö litla hrifningu þeirra
sem málið varðar.
„Ég benti einfaldlega á að það skal
þrýstiprófa þessi lofthylki á fimm ára fresti
en gefin er undanþága fyrstu 10 árin.
Hérna liggur á borðinu 12 ára gamalt hylki
sem er aö koma í prófun í fyrsta sinn. Ég
sá oft hér áður 15 og 17 ára gömul hylki
sem aldrei höfðu verið þrýstiprófuð. Þetta
stendur allt á hylkjunum sem skoðunar-
mennirnir handfjatla árlega en þeir kunnu
ekki að lesa úr því en í dag er algjör undan-
tekning ef hylki eru send of seint í þrýsti-
prófun.
Prófun varð fyrsta fyrirtækið sem setti
upp búnað til þess að þrýstiprófa með
vatnskápuaðferö lofthylki af öllum stærð-
um og gerðum en slík prófun er nú lög-
boðin og einnig hafa tekið gildi ákvæði
um reglubundna þrýstiprófun slökkvi-
tækja.
„Þaö hefur orðið til þess að þeir sem
þjónusta slökkvitæki hafa komið hingað
einn af öðrum í heimsókn til að skoða
búnaðinn sem er notaöur við þrýsti-
prófunina svo þeir geti sparað sér pening
með því að láta smíða hann frekar en að
kaupa."
Ljótustu hylkin frá atvinnuköfurum
Fljótlega eftir að Prófun var stofnuð
fóru kafarar að leita eftir þjónustu varð-
andi tækjabúnað þann sem þeir nota og
nú er hægt að fá slíka þjónustu og flesta
varahluti og allan búnað til köfunar. Er
þetta vaxandi þáttur í starfseminni og er í
rauninni andlit fyrirtækisins út á við en
prófun tækjanna, sem upphaflega átti að
vera undirstaðan, er I húsnæði bakatil.
„Sportkafarar koma talsvert hingað og
atvinnukafararnir koma dálítiö og þeir
eru óttalegir trassar. Ljótustu lofthylki
sem koma hingað eru frá atvinnuköfur-
um."
Jóhannes hefur gert ítrekaðar tilraunir
til þess að fá viðurkenningu Siglingamála-
24 ÆGIR