Ægir - 01.03.1999, Blaðsíða 17

Brottrekstrarsök að
sprengja trollið
nú til dags
Breyting á hugsunarhætti í sjávar-
útvegi hefur orðið mikil á undan-
gengnum árum hér á landi. Reyndar
þykir mörgum enn að magnhugs-
unin sé of ríkjandi í fiskveiðunt en
hún er samt á miklu undanhaldi.
Sjómenn sem lengi hal'a verið til sjós
kannast líklega flestir við að eiga í
fórum sínum gamlar myndir af
risaholum á leið upp skutrennuna og
kunna sögur af stórum holum sem
sprengdu utan af sér vörpurnar.
Þessir tímar eru liðnir.
I dag hefur skynjaratæknin gert
að verkum að skipstjóri veit hversu
mikið er komið í og getur betur
fylgst með hátterni veiðarfæranna í
sjónum. Hjá mörgum útgerðum er
það brottrekstrarsök ef tekin eru of
stór hol, sér í lagi er lykilatriði á
frystitogurunum að taka ekki stærri
hol en svo að náist að vinna aflann á
ásættanlegum tíma. Hráefnið sem
kemur um borð í stórum holum þarf
að bíða lengur eftir vinnslu og er
ekki eins gott og það getur frekast
orðið. Þar með lækkar afurðaverðið
og hagkvæmnin í útgerðinni. Hún er
það atrið sem daglega þarf að keppa
við og því má segja að skynsemin sé
sá þátlur sem verði að ráða.
SAMLEIÐ MEÐ ÍSLENSKUM SJÁVARÚTVEGI
Hétu áður kaðlarar
og netjarar!
cm iðngrein á netagerð rastur að
rekja hér á landi til upphafs ald-
arinnar. Árið 1903 var sett reglugerð
uw próf iðnaðarnemenda sem byggð
var á 10 ára gömlum lögum um iðn-
aðarnám og þar kemur fram iðn-
menntunin „kaðlari", sem ekki er að
sjá annað en taki til veiðarfœragerð-
ar. Tœpum 30 árum síðar var svo sett
ný reglugerð þar sem starfsheitið var
orðið „netjari" og lýsing á náminu
var orðin öllu skýrari.
í reglugerðinni árið 1903 segir að
iðnaðarnemendur skuli þreyta próf,
ýmist í dráttlist eða verklagni. Talin
eru upp fjöldamörg starfsheiti sem í
dag eru nokkuð framandi s.s. pjátrarar,
baðkarar, drifsmiðir, vagnsmiðir og
timburmenn en í upptalningunni er
einnig að finna upplýsingar um próf
svokallaðra kaðlara. Þeir nemendur
þurft að sýna kunnáttu sína í verk-
lagni með því að gera sexþættan
streng, 25 faðma langan og 4 punda á
þyngd, þríþætt snæri 12 faðma langt
og þrjátíu faðma langa seglgarnslínu,
allt úr hvítu garni.
í Stjórnartíðindum árið 1928 er svo
að finna nýja reglugerð um iðnaðar-
nám. Þar kemur fram að nám netjara
tók þrjú ár og lauk með prófi til að
öðlast sveinsbréf. Próf var munnlegt
og skriflegt og eftirfarandi þraut þurftu
netjarar að leysa:
„Nemendur eiga að gera líkingar
(Model) af botnvörpu, að teikna og
gera líkingu af síldarnót. Stærð líking-
anna ákvarða prófdómendur."
Upphaf idngreinar netagerðarmanna hér á landi:
ÆCÍR 17