Ægir - 01.03.1999, Qupperneq 37

SAMLEIÐ MEÐ ÍSLENSKUM SJÁVARÚTVEQI
Jón Einar segir að I Noregi, þar sem
hann þekkir best til, versli útgerðirnar
eingöngu við netagerðirnar; þær versli
í meira mæli beint við framleiðendur
og selji útgerðunum allt sem þær þurfa
til veiðarfæra.
Flottrollin koma meira við sögu
Netagerð Friðriks Vilhjálmssonar hf. er
í samstarfi við Selstad AS í Noregi, sem
er stór framleiðandi veiðarfæra. Meðal
annars er um að ræða flottroll sem
hafa reynst mjög vel og náð sterkri
stöðu á íslenska markaðnum. Jón Einar
segir að þetta sé gott samstarf. Norð-
mennirnir setja upp trollin en þeir hjá
netagerðinni setja upp poka og þjón-
usta trollin að öðru leyti.
„Þetta skapar talsverða vinnu þó svo
að trollin séu flutt inn tilbúin. Undan-
farin ár hafa veiðar með flottroll farið
vaxandi. Síld, loðna og kolmunni eru
þær tegundir sem veiðast í flottroll og
ég held að framhald verði á þessum
veiðum. Hins vegar eru kolmunnaveið-
arnar óskrifað blað, við vitum ekki
hvernig þær eiga eftir að verða. Við
veiddum mikið á síðasta ári en það er
ekki víst að veiðin verði sú sama á
næstu árum. Einnig er óvíst hvernig
skipting kvóta á kolmunnanum verð-
ur, en ljóst að kvóti verður settur á
kolmunnann innan fárra ára.
Kolmunnaveiðar fara alfarið fram í
flottroll og það þýðir auðvitað aukin
umsvif í þessum geira. Það er hagstætt
að veiða í flottroll þau eru tiltölulega
ódýr miðað við afkastagetu. Flottroll
kostar 4 til 5 milljónir króna en
loðnunót 25-30 milljónir."
Jón Einar segist ekki vera sammála
því að síldveiðar í flottroll séu eitthvað
verri en veiðar í nót.
„Að sjálfsögðu geta veiðar í flottroll
haft áhrif á fiskistofna á ákveðnum
svæðum á ákveðnum tímum en ég hef
ekki trú á að það verði til þess að stofn-
arnir hverfi. Þær rannsóknir sem gerð-
ar hafa verið benda ekki til þess að
mikið af fiski smjúgi og drepist. Margar
þjóðir hér í kringum okkur veiða mun
meira með flottroll en við og ég sé ekki
af hverju við getum ekki tileinkað okk-
ur þetta veiðafæri líka. En ég held samt
sem áður að flottrollin munu ekki taka
yfir hjá okkur við munum áfram veiða
mikið með nót."
- Að lokum Jón Einar, ertu bjartsýnn
á framtíðina?
„Já, ég hef ekki neina ástæðu til
annars. Staða þessa fyrirtækis er mjög
góð. Það hefur verið vaxandi síðustu
árin en til þess að takast á við nýja
tíma þurfa fyrirtæki að stækka. Við
þurfum í samtökum veiðarfæragerða
að fá meiri viðurkenningu á störfum
okkar, sem lögvernduð iðngrein með
faglærðu fólki," sagði netagerðarmeist-
arinn og sjávarútvegsfræðingurinn Jón
Einar Marteinsson.
Á sínum tíma kenndu Norðmenn
Jónasi Valdórssyni, brautryðjanda
1966 var 5200 fermetra húsnceði
tekið í notkun hjá Netagerð Friðriks
Vilhjálmssonar og fyrir tveimur árum var
byggt við og tekin í notkun ný bryggja þar
sem öll stœrstu nótaskip landins geta lagst
að.
netagerðar á Norðfirði handtökin en
þótt langt sé um liðið síðan þá koma
Norðmenn enn við sögu netagerðar á
Norðfirði. Nú er það Jón Einar Mart-
einsson sem heldur um stjórnvölinn,
með íslenska og norska þekkingu.
Upphaf veiðafæragerðar á Norðfirði
Fyrsti maðurinn sem hafði það að atvinnu að sinna viðhaldi veiðarfæra og
veiðarfæragerð á Norðfirði var Jónas Valdórsson frá Hrúteyri í Reyðarfirði. Á
uppvaxtarárum Jónasar á Hrúteyri voru Norðmenn búsettir þar og lögðu þeir
stund á veiðar, m.a. í net og landnætur. Snemma fór Jónas að aðstoða við gerð
og viðhald veiðarfæranna og öðlaðist snemma ágæta kunnáttu á því sviði.
Jónas fluttist til Norðfjarðar árið 1930 og kvæntist þar. Þcgar Jónas flutti til
Norðfjarðar var lítil þörf fyrir mann með þekkingu á netum og nótum. Þá sóttu
Norðfirðingar sjó með hefðbundnum hætti og veiðarfærin voru nær eingöngu
lína og handfæri. En skjótt skipast veður í lofti. Árið 1931 stofnuðu norðfirskir
útgerðarmenn með sér félag til að annast sölu og útflutning á saltfiski og upp úr
því hófu þrír Norðfjarðarbátar dragnótaveiðar.
í kjölfar þess að tveir af nýsköpunartogurunum voru keyptir til Neskaupstað-
ar var stofnuð „netahnýtingarstöð" og var markmiðið að láta hnýta botnvörpur
togaranna í stöðinni og láta allar viðgerðir á veiðarfærum þeirra fara fram þar.
Tók Jónas Valdórsson að sér veita fyrirtækinu forstöðu og hætti eigin rekstri.
í ársbyrjun 1947 fór Jónas til Reykjavíkur til að læra uppsetningu á
botnvörpum í Hampiðjunni. Með Jónasi fór ungur maður sem hafði hafið nám f
netagerð skömmu áður. Þessi ungi maður var Friðrik Vilhjálmsson, mágur
Jónasar, og átti hann eftir að koma mikið við sögu netagerðar í Neskaupstað og
víðar. Friðrik lauk námi sínu árið 1956 en aflaði sér næstu árin mikillar
þekkingar í faginu. Árið 1957 fór Friðrik til Siglufjarðar og setti þar upp eina
fyrstu síldarnótina á landinu sem gerð var úr nælonefni. Um þetta leyti var síld
byrjuð að veiðast út af Austfjörðum og þótti bagalegt hvað veiðafæraþjónusta
var slök á flestum stöðum hér eystra.
(Smári Geirsson, Sjómannadagsblað Neskaupstaðar 1986)
M3M 37