Dýraverndarinn - 01.05.1979, Blaðsíða 6

greinir íslenska spóann frá erlend-
um, talsvert stærri spóa, sem flæk-
ist hingað stundum á haustin eða
á vetrum frá nágrannalöndum okk-
ar austan hafs. Hann verpur hér
aldrei. Kvenfuglinn er ætíð nokkru
stærri en karlinn.
(Stærð: 1. 423-495 mm; v. um
250 mm; n. 80-90 mm eða liðlega
það; fl. 57—67 mm. Þyngd 5-600
£r-)
LÓAN
(Pluvialis apricarius altifrons (-. L.
Brehm))
Það væri næstum því móðgandi
gagnvart almenningi hér á landi,
að gera ráð fyrir því, að menn
þekktu ekki lóuna eða gætu villst
á henni og öðrum fuglum. En þótt
svo sé, að hvert mannsbarn, svo að
segja, þekkti hana á vorin og um
varptímann framan af sumri, þá er
þó svo, að þar með er þekking-
unni lokið. Menn þekkja hana í
sjón, en lifnaðarhættir hennar eru
langt frá því eins vel kunnir og
ætla mætti. Það er svo almennt, að
menn þekkja fuglana í sjón og láta
sér það nægja, eða menn kynnast
þeim vegna þess, að þeir eru veidd-
ir og étnir eða eggjunum er rænt
að staðaldri, þ. e. þeir eru þá aðeins
matur eða verslunarvara.
Lóan kemur hingað snemma á
vorin, í marslok, og er það alkunna.
Hún kemur hingað síðast frá Bret-
landseyjum, því að þar hafa marg-
ar íslenskar lóur vetrarheimkynni,
en sumarheimkynni þeirra eru og
norðarlega í „kaldtempruðum"
löndum eða norðar. Langmestur
hlutinn af norrænum lóum eru
farandfarfuglar á Bretlandseyjum
og koma þar og fara þaðan reglu-
lega haust og vor. Breskar lóur,
sem þar verpa, eru þar flestar far-
6
fuglar eins og hér. Þær eru dálítið
frábrugðnar lóunum okkar og eru
því taldar sérstakt afbrigði. Nor-
rænu, þ. e. íslenskar og Norður-
landa-lóuurnar, koma á vorin til
Bretlandseyja um miðjan febrúar
eða fyrr og dvelja þar fram í mars-
mánuð. Bresku lóurnar koma þang-
að nokkuru seinna, og fara þær
að verpa í marslok eða í apríl, en
þá fara okkar lóur og aðrar nor-
rænni þaðan til sumarheimkynna
sinna til þess að vera þar. Það er
vitað, að lóur eru á vetrum víða við
Miðjarðarhaf, meðfram ströndum
þess víðast hvar og ennfremur
meðfram Afríku-ströndum víðs
vegar. Er þess að vænta, að fugla-
merkingarnar geti smám saman
frætt okkur meira um ferðalög
þessara vina okkar. Talið er, að
íslenskar (eða norrænar) lóur
flækist við og við til Grænlands
og Jan Mayen, en það er ósannað,
að þær verpi þar. í góðviðrisárum
er oft talsvert af lóum í fjörunum
hér sunnanlands á vetrum, en við
vitum ekki ennþá, hvort þær eru
innlendar eða erlendar.
Lóan fer venjulegast að verpa
hérlendis síðari hluta maí;þó kem-
ur það fyrir, að hún verpi fyrr,
jafnvel um sumarmál, á Suður-
landi. Hún verpur jafnt á hálendi
og láglendi; á hálendinu verpur
hún mun seinna, í júní- til júlíbyrj-
un. Hreiðrin eru venjulega í þurr-
um móabörðum, og lítt til þeirra
vandað, og fellur litur eggjanna
furðanlega vel saman við litinn á
moldarbörðunum og gróðurinn þar
í kring. Er það nokkur vörn gegn
ýmsum eggjaræningjum, eins og
t. d. hröfnum, kjóum, svartbökum
o. fl. slíku illfygli.
Utungunartími eggjanna er lík-
lega allt að 4 vikum, en þó vitum
við það ekki með vissu, fremur
en margt annað. Ungarnir fara
undir eins á kreik úr hreiðrunum
og þeir eru orðnir þurrir, og fela
sig í þeim gróðri, sem þar er í
kring eða liggja kyrrir og láta lít-
ið á sér bera. Er litur þeirra svo
samvalinn við gróðurinn o. fl., að
erfitt er að finna þá, ef þeir eru
kyrrir. Þeir eru bráðþroska og geta
flögrað dálítið hálfs mánaðar gaml-
ir og eru orðnir fullfleygir um það
bil 4 vikna.
Að loknum varptíma verða ló-
urnar reikulli í ráði sínu en áður.
Fara þær nú í flokkum yfir land-
ið, því að þær eru í rauninni mjög
félagslyndar, og má því oft sjá
mikinn fjölda þeirra saman kom-
inn á einn stað síðari hluta sum-
ars. En þær eru þá yfirleitt þögulli
en áður og styggari en þær voru
fyrr, um varptímann. Um vetur-
urnætur fer langflest af þeim úr
landi. Það er mjög vafasamt, að
allar þær lóur, sem hér sjást á
haustin sunnanlands, séu innlend-
ar; er efalaust eitthvað að komið
þar innan um.
Lóurnar eru okkur þarfar skepn-
ur, auk þeirrar ánægju, sem þær
veita okkur með hérveru sinni.
Þær éta mjög mikið af skordýr-
um, sem okkur væri hin mesta
óþægð í, að kæmist á legg, t. d.
ýmsar fiðrildalirfur, svo sem gras-
maðk o. fl. Samkvæmt því, sem
fundist hefur við rannsókn á
magainnihaldi úr lóum, sem skotn-
DÝRAVERNDARINN