Dýraverndarinn - 01.12.1965, Blaðsíða 18

Vitur hryssa
Freyja eða Gunníauás-SrúnJia.
Freyja hét brún reiðhryssa, sera Gunnlaugur Sig-
urðsson átti. Hann er maður svarfdælskur að ætt
og uppruna. Hann hafði víða farið, verið meðal
annars bóndi í Fljótum, — en Jjegar hér er komið
sögu, er hann lausamaður og til heimilis á Þor-
móðsstöðum í Sölvadal í Eyjafirði. Forsaga Frevju
er sú, að hún flytzt til Akureyrar 9 vetra gömul
með Jráverandi eiganda sínum, Eðvarð Möller kaup-
manni, frá Haganesvík í Fljótum og hafði verið
reiðhross Pálínu, konu hans. Eftir að þau hjón
komu til Akurevrar, liöfðu Jrau ekki aðstöðu til að
eiga Freyju áfram og seldu hana ])ví Snæbirni
bónda á Þormóðsstöðum í Sölvadal í Eyjaíirði.
Hann átti hana Jró aðeins eitt ár. Næsti eigandi
og sá síðasti var Gunnlaugur Sigurðsson, Svarfdæl-
ingur.
Ereyja var dökkbrún að lit, frekar smá vexti, en
þó sterklega vaxin, brjóstamikil, lendin vel hold-
fyllt, fótstaðan rétt, fótleggir grannir, en liðamót
sver. Ekki er mér kunnugt um uppruna Freyju,
en sterkar líkur eru fyrir Jrví, að hún hafi verið
skagfirzk að ætt; ef til vili hefur hún verið af hinu
annálaða brúna reiðhestakyni Hartmanns á Kolku-
ósi — eða af sama stofni og það?
Freyja bar sig vel, Jregar sezt var á bak henni,
var alltaf síviljug og eins og hugur manns, var al-
Idiða reiðhross með fjöibreyttan gang, sannkallað
góðhross, hafði flesta eða alla j)á kosti, sem prýða
þarfasta Jijóninn. En ekki var síður um vert, hve
greind hennar var á háu stigi. Sýndi hún það oft
á eftirminnilegan hátt, eins og nú verður skýrt frá.
Venjulega var hún þúfuþæg í haga, en Jió brá
út af því einu sinni, og skulu nú sögð tildrög þess.
Eyvindarstaðir eru að vestan verðu í Sölvadaln-
um. Áður fyrr voru einnig bæir byggðir að austan
verðu. Þar eru góðir liagar. Eftir að bæirnir austan
ár í Sölvadalnum fóru í eyði, gekk þar stundum
stóð utan úr Möðruvallaplássi og raunar víðar að.
Svo var Jjað eitt vorið, að Jrarna var saman komið
margt lirossa gegnt Eyvindarstöðum, þar á meðal
Þormóðsstaða hrossin. Það skeður svo einn daginn,
að hryssa frá Eyvindarstöðum, sem er Jrarna í stóð-
inu, kastar. Þá var mikil gleði meðal hrossanna
eins og ávallt, Jjegar Jjað kemur fyrir, að nýr ein-
staklingur fæðist. Hrossin hnöppuðust í kringum
folaldið og móður Jjess með miklum fagnaðarlát-
um. Þetta blasti við frá Eyvindarstöðum, og var
vel fylgzt með atburðinum.
Daginn eftir sést að folaldið muni vera dautt;
sem við koma Jressum veiðum. Hinn 9. nóvember
barst ritara S.Í.D. svohljóðandi bréf:
„Sauðárkróki, 5. nóv. 1964.
Með skírskotun til bréfs yðar, dags. 28. ágúst f. á.,
varðandi fuglaveiði í Drangey o. f 1., vil ég taka fram
eftirfarandi:
1. Umsjónarmenn með Drangey eru: Jón Eiríksson,
Fagranesi á Reykjaströnd, kosinn af sýslunefnd,
og Ingólfur Sveinsson, Sauðárkróki, kosinn af
bæjarstjórn Sauðárkróks.
2. Flekaveiði stunduðu 14 menn árið 1963 og 12
menn árið 1964.
3. Veiðitími fugla er, skv. reglugerð, frá 20. maí til
7. júlí.
4. Umsjónarmaður Jón Eiríksson telur, að fjöldi
fleka hafi verið ca. 150 hvort ár 1963 og 1964.
5. Sami umsjónarmaður segir, að notuð séu aðal-
lega nylonnet við flekaveiðarnar.
6. Fjöldi veiddra fugla er af téðum umsjónar-
manni talinn 22.500 árið 1963 og ca. 20.000 til
25.000 árið 1964.
Jóhann Salberg Guðmundsson."
Eins og sjá má á bréfinu eru Jrað 12—14 menn,
sem þarna eiga hagsmuna að gæta, og Jieir eiga sér
Jjá afsökun, að veiðin er gömul hefð, sem ]>eir hafa
vanizt frá barnæsku. Þeir munu ekki verr gerðir en
við hinir, og mundu Jreir geta sett sér fyrir sjónir,
hve hörmulega fáránlegt Jjað er í hinu íslenzka
næglajjjóðfélagi nútímans, að |jessi veiði sé stund-
uð. Hér skorlir ekki atvinnu eða útræði til bjargar,
Jjótt Jjessi veiði og annað hliðstælt lienni sé lagt nið-
ur, en hún er skýlaust brot á lögum um dýravernd
og Jjeir í rauninni allir brotlegir, sem liafa að Jjví
staðið, að hún væri leyfð.
Og mdl er að linni, — eins og Jjar stendur.
84
DÝRAVERNDARINN