Dýraverndarinn - 01.11.1972, Side 4

Rjúpan
Fengsœlir veibimenn.
Árla dags hinn 15. október ár hvert leggja upp
margir veiðimenn til rjúpnaveiða, sumir af veiðigleð-
inni einni saman, en aðrir vilja vera öruggir um að
geta veitt sér þann munað að fá rjúpu í matinn, en
þeim sömu finnst vart þeir fá annan eins hátíðarmat.
Jólahald væri þeim mönnum næsta óhugsandi án
steiktrar rjúpu, eða að minnsta kosti láta þeir svo um
mælt.
Oðrum finnst viðbjóðslegt að þessi hvíti fallegi fugl
skuli eltur svo áfergjulega, að veiðimenn allt að því
setji sig í lífshættu við veiðarnar. Oft heyrast háværar
raddir um að friða rjúpuna algjörlega, því hún sé raun-
verulega í útrýmingarhættu.
En hvað segja vísindamenn? Fjölgun og fækkun
rjúpunnar er óháð veiðinni, þvi að það eru ákveðnar
sveiflur í stærð stofnsins burt séð frá veiðinni. Yerður
þetta véfengt?
Það vill svo til að einmitt rjúpan hefur verið rann-
sökuð meira en flestar aðrar fuglategundir, og eru
spádómar um fjölgun og fækkun rjúpunnar á vissra
ára fresti, byggðir á Jæssum rannsóknum. Þar eð nú á
rjúpunni að fjölga án tillits til veiðanna, þá er varla
um ofveiði að ræða, ef sú spá rætist. Enn eru rjúpna-
veiðar nytjar, þó ætíð verði að fara með gát, svo ekki
sé gengið of nærri stofninum.
Veiðimenn verða að gæta þess að ekki sleppi frá
þeim særðir fuglar. Högl verða að vera af þeirri stærð
að hæfi stærð fuglsins og aflífi hann fljótt og kvala-
laust.
Vafalaust verður áfram haldið að deila um rjúpuna,
hvort eigi að friða hana eða veiða, og skal ekki lagður
á það dómur hér, en það er m. a. starfssvið vísindanna
að leggja á það mat, hvort stofnar þeirra fugla, sem
teljast til nytja, þola ágenga veiði, og þá hversu mikla
veiði. Það er lítið gagn í að friða fugla, ef friðun verður
aðeins til að sjúkdómar eyða þeim í stað veiðimann-
anna. Þaðer vísindamannanna að leggja hlutlægt mat á
hvenær aukinnar friðunar er þörf og hvenær má slaka
á.
En í sambandi við allar veiðar og allar aðferðir við
aflífun hvers konar dýra verður að krefjast þess, að það
sé gert á mannúðlega og kvalalausan hátt.
Hérlendis hefur aðeins tíðkast að nota skotvopn við
rjúpnaveiðar og er það vel, en víða í nágrannalöndun-
um voru notaðar snörur, en í þeim kvöldust fuglar
jafnvel til dauða, t. d. þegar veður hömluðu veiðimönn-
um að vitja veiðinnar.
68
DÝRAVERNDARINN