Ný dagsbrún - 01.01.1906, Blaðsíða 66

NÝ DAOSBRÍíN
146
Eins ogdremi cru sett upp í reikningi, eins mfi, nft
setja þetta upp scm dœmi í rukfrœði (logic), fi þcnna
hátt :
FRUMLAG (major premise): Jcsús duidi sannleikann.
viðLAG (minor prcmise); Jesús er vor fyrirmynd.
útkoma : Að dylja sannleikann cr (vor lífsregia)
samkvæmt fyrirmynd vorri.
Þarna felur höf. í frumlaginu allt, sem fi milli bcr.
Hvaðan hefir hann það,að Jesús hafi dulið nokkurn súnn-
lcika ? Úr biblíunni. En hinn maðurinn er einmitt að
lialda því fram, að ,,hærri krftíkin“ verði að brúkast til
þcss að finna fireiðanleik þess, sem tekið er — úr biblh
unni. Þess segir höf. að þurfi ekki, og sannar svo, að
þess þurfi ekki, með ,,útkomunni“ af ,,frumlagi“, scm tek-
ur það ,.gefið“, að þess þurfi ekki. Hann laumar þvf
fyrst niður í pokann, scm hann þarf fi að halda að geta
dregið upp úr honum,ogþykist svo góður af að hafa fund-
ið það f pokanum. Þctta, að taka það ,,gcfið“ í frumlag-
inu, sem deilt er um, og þykast svo ffi það úr útkomunni,
er af öllum rökfrœðingum talin hin klœkilegasta aðferð,
hver svo sem beitir henni. Það mfi sigra hversu vopn-
fiman andstæðing, sem vcra vill, með þcssu bragði.
Annari rökfærslutegund, samlfkingu (analogy), sem
cr óskaðvœnlegti, en venjulcga ónógari, beitir höf. fyrir
rjett fi undan niðurlagi fyrirlestrarins. Hann líkir þar
bibllunni við Ilclgafell, og cins og Mostrarskcggi vildi
ekki lfita granda ncinu kviku í fjallinu „nema sjfilft gengi
þuðan burt“, svo vill ckki höf. heldur lfita granda ncinu í
biblíunni, „nema sjfilft gangi þaðan burt“. Röksemdar-
krafturinn f þcssu cr álgjörlega einskis virði. Lesmfil
gengur ekki sjálft út af blaðsíðum eins og sauðfje úr hag-
lcndi. lleimskan stígur svo hfitt í þcssari kröfu hinna