Heimir : söngmálablað - 01.02.1938, Page 18

14
II E I M I R
ERLKÖNIG. Frh. af bls. 11.
ekki grun í, live lierfilega liafði verið á hann snúið, því
fyrir aðeins eitf af þessum sönglagaheftum komu inn árin
1821—1861 alls 27000 flórínur.
Saga „Erlkönig" verður ekki rakin hér nánar. Lagið á
frægð sína að þakka fegurð sinni, skáldlegu flugi, anda-
giftinni og listrænum búningi. En það er einnig frægt i
söngsögulegum skilningi, ])vi það er fyrsta fullkomna
sönglagið i nútimaskilningi, sem verulega mikið kveður
að, en með þvi er átl við það, sem Þjóðverjar nefna Lied.
Schuhert er hinn eiginlegi skapari sönglagsins í þessum
skiluingi. Sönglög eftir fyrirrennara hans, Haydn, Mozart,
Beellioven o. fl., eru cins og þau séu fremur hugsuð fyrir
hljóðfæri en söngröddina, að nokkurum þó undanskild-
um, og eru oft ekki ósvipuð píanólögum eða köflum úr
sónötum. Tónskáldin Reichardt, Zelter og Schultz fundu
siðar þráðinn og sömdu visnalög, smálög i alþýðustíl, sem
voru regluleg sönglög eða Lied. En Schubert hóf sönglagið
upp í æðra veldi. Ilann var fæddur söngvaskáld. Hann
„bjó ekki til“ eða „smíðaði“ Iag við ljóðin, eins og hinir
miklu tónlagásmiðir gerðu á undan honum, heldur orkli
hann ljóðin upp í tónum. I uppliafi þessarar greinar var
sagt frá því, hvernig „Erlkönig“ varð til. Af þeirri frá-
sögn má sjá, hvernig hann upplifði af sál og tilfinningu
viðhurði kvæðisins. Hann fann það, sem skáldið hafði
fundið, og kom þvi til að yrkja ljóðið, og söng það síðan
út úr Iijarta sinu. Stundum fann hann þelta með svo miklu
afli, að hann var lengi að ná sér á eftir, eins og þegar
hann las „Eirðarlaus ást“ (Rastlose Liebe) eflir Göethe,
sem hann selli i tóna. Þess vegna eru líka lögin lians svo
djiip og samvaxin textanum, svo ung og frísk enn í dag.
Maður skildi ætla, þegar maður hugleiðir hve hugvits-
samleg og listræn raddfærslan er, að hann hafi unnið
lengi að henni i næði. En þannig mun það ekki hafa verið.
Laginu brá fyrir í lniga hans eins og leiflri með öllum
röddum og hljómbrigðum, ótal skuggum og litum, sem