Heimir : söngmálablað - 01.09.1938, Blaðsíða 22

II E I M I R
(ifi
ÁHRIF TÓNLISTARINNAR.
Frh. af IHs. 63.
ekki að ástæðulausu kölluð „drotningin meðal listanna“,
hún muni liljóta að eiga einhvern aðgang að ölhnn
mönnum.
En mál tónanna er líka marghreytilegra en nokkurt
annað mál. Og nú skulum við athuga, livað Cyrill Soll
segir í kaflanum um liin þýzku tonskáld tveggja síðustu
alda, þótt drepa verði aðeins á stærstu drættiua.
Hann hyrjar á G. Fr. Hiindel (1085—1759) og scgir að
lónlist hans hafi valdið algerðum stefnuskiftum í líðar-
andanum á Englandi. Út 18. öldina liafi þar verið ríkjandi
mjög svo losaralegir siðir. En eflir að hin háfleyga og
einfalda tónlist Hándels fesli þar rætur, sem ekki varð
fyr en á 19. öldinni, þá hafi enski tíðarandinn gerbreyzt.
Þjóðin hafi fyllst ótta og lotningu fyrir stjórnarvöldum,
kirkju og kennilýð, og þá fyrst öðlast sína alþekktu venju-
festu og virðingu fyrir ströngum siðum. Þessi áhrif hafi
verið sterkust á Viktoríutimabilinu svonefnda, og mikið
cimi eftir af þcim enn, þó að upplausn hafi byrjað eftir
aldamótni síðustu og i stríðinu.
Þótt Hándel væri af þýzku bergi brotinn, urðu áhrif
hans þó minni á Þýzkalandi — segir höf. ennfremur. En
iiinn tónlistræni kennifaðir Þjóðverja varð samtíðarmað-
ur Hándels, meistarinn Joh. Seb. Bach (1685—1750) —
einnig alllöngu eftir sinn dag. Honum skulda Þjóðverjar
nákvænmi sína og rökfestu í hugsun og vísindastörfum.
Og brautryðjandi menntaðrar tónlistar hefir Bacli orðið
meiri en noklcurt annað tónskáld fyr eða síðar.
Beethoven (1770—1827) er heinisspámaður og sá mesti
túlkari mannlegra tilfinninga í tónlist, sem uppi liefir
verið. Eftir að tónlist hans varð kunn, hafa hugir manna
um allan menntaðan heim alveg ósjálfrátt og óafvitandi
hneigst að því að kynna sér mannlegar kenndir og rcyna
að skilja þær. Sjálfum kristindóminum hafði aldrei tekist
að opna skilning og samúð með þeim mönnuin, sem mest