Alþýðumaðurinn - 14.11.1970, Blaðsíða 1

ÞORVALDUR JÓNSSON, bæjarfulltrúi Alþýðuflokksins á Akureyri:
Alþýðumaðurinn og Akureyri
Á MERKUM tímamótum blaða
þykir það hlýða að rifja upp
hluta af starfssögu þeirra, hnýs-
ast í baráttumálin á hveiTum
tíma og birta glefsur um þau.
1 Hér verður minnzt á nokkur
mál, sem Alþýðumaðurinn hef-
ur talið mál málanna á hverjum
tíma og snerta íbúa Akureyrar.
1 Fyrstu ár Alþýðumannsins
einkenndust af baráttu blaðsins
við fyrri samherja, þar sem það
er stofnað upp úr klofningi
vinstri stéttanna.
Er þar hart vegið á báðar
hendur og virðist stjórnmála-
barátta á íslandi á fyrstu árum
blaðsins, hafa verið mun per-
sónulegri en hún gerist í dag,
þótt mörgum þyki hún nægilega
illskeytt.
I Þetta breytist nokkuð með ár
unum. Þó eru málefni bæjarins
meira tekin til umræðu og í árs
byrjun 1937 getum við litið
skrif um upphaf stórvirkjunar
fyrir Akureyri. Þannig er ritað
2. marz 1937 um Goðafossvirkj-
un:
Áætlanir gerðar. — Goðafoss
verður tekinn til virkjunar. —
„Rafveitumálið er nú það langt
komið, að áætlun um virkjun
Goðafoss er gerð og samið upp-
kast að rekstursreikningi vænt-
anlegrar rafveitu fyrir tvö
næstu árin. Gert er ráð fyrir að
eystri hluti Goðafoss verði virkj
aður og verður virkjunin til-
tölulega ódýr. Afl mun fáanlegt
allt að 4700 hestöfl, en ekki gert
ráð fyrir að virkja meira en
2000 hestöfl til að byrja með.
Á sú virkjun að nægja Akur-
eyri til ljósa, suðu, iðnaðar og
lítilsháttar til hitunar.“
Þessar áætlanir virðast víkja
fljótt fyrir öðrum hugmyndum,
því 13/4 1937 er skrifað um Raf
virkjun Akureyrar og þar stend
ur:
„Laust fýrir snjóa í haust
kom upp sá kvittur, að Laxá við
Staði myndi vera álitleg til
vii'kjunar, og var þangað send-
ur verkfræðingur úr Reykjavík,
sem komst að þeirri niðurstöðu,
eftir stutta rannsókn, að virkj-
un við Laxá myndi kosta svipað
og við Goðafoss á 2000 hest-
öflum.“
Ekki virðist blaðið vera ónægt
með staðsetningu virkjunarinn-
ar því seinna í sömu grein er
ritað:
„Það er vitað að mývetnskir
bændur hafa stýflað upptök
Laxár við Mývatn að vorinu um
lengri tíma. Eins skýra kunnug
ir menn frá því, að í hríðar-
veðrum komi það ekki ósjaldan
fyrir að Laxá stýflist við Mý-
vatn af fannkyngi, sem í hana
rekur. Þá er og kunnugt um
Laxá að í hana sezt víða grunn-
stöngull svo mikill að mikið
dregur úr vatnsorku hennar.“
Eftir margvíslegar tafir, sem
stöfuðu m. a. af drætti á útveg-
un lánsfjár erlendis, ríkisábyrgð
ar vegna töku lánanna og sögu-
legra samskipta verktaka við
verkamenn við byggingu virkj-
unarinnar, er hún tekin í notk-
un laugardaginn 15. okt. 1939 og
segir Alþýðumaðurinn svo frá
þeirri athöfn:
„Nýja rafveitan tekin til
starfa. Kl. 4.30 e. h. sl. laugar-
dag var opnað fyrir rafstraum-
inn frá Laxárvirkjuninni hing-
að til bæjarins. Undanfarið hafa
línurnar verið prófaðar og vél-
ar stöðvarinnar verið keyrðar
til prófunar. Hefir hvortveggja
reynzt vel, og hafa vélar stöðv-
arinnar eystra reynzt geta fram
leitt allt að 1/6 meiri orku en
þeim er ætlað.
Bæjarstjórn, bæjarstjóri og
rafmagnsstjóri fóru austur til að
vera á staðnum þegar orkunni
yrði veitt til bæjarins. Hinn
danski forstöðumaður verksins
veitti létt vín, og sýslumaður
Þingeyinga, sem þarna var
staddur, flutti stutta ræðu og
árnaði Akureyrarbæ allra heilla
í tilefni af þessum viðburði í
sögu hans. Bæjarstjóri þakkaði.
Stöðvarstjóri Laxárvirkjunar
verður Ágúst Halblaub en véla
verðir Sigþór Jóhannsson og
Friðþór Jakobsson.
Er þess að vænta að verðlagi
raforkunnar verði stillt svo í
hóf að almenningur geti notfært
sér þessa búbót að fullu.“
Nokkrar vikur liðu áður en
verð á rafmagni var ákveðið, en
strax og það varð kunnugt
komu upp óánægjuraddir um
verðið og hafa þær skotið upp
kollinum allt fram á þennan dag
þegar þurft hefur að breyta
gjaldskrá rafveitunnar til hækk
unnar.
Atvinniunálin.
Hvar sem flett er upp í Al-
þýðumanninum bera atvinnu-
málin á góma. Veturnir hafa
löngum verið verkamönnum
þungir í skauti hvað atvinnu
snertir. Á hverju hausti er rætt
um „atvinnubótavinnu.“ Er hún
aðallega fólgin í uppfylllingum
t. d. á grjótgörðum sunnan
Strandgötu til varnar smábáta-
höfn og á Oddeyrartanga, þar
s
NÚTÍMINN er tími fjölmiðla,
blaða, útvarps, sjónvarps. Fjöl-
miðlarnir hafa gagnger áhrif á
skoðanir almennings. Ýmsum
þykir nóg um þessi áhrif. Þeir
óttast, að sjálfstæð dómgreind
einstaklingsins móti ekki skoð-
anir hnas í jafnríkum mæli og
eðlilegt sé. Áhrif þeirra, sem
stjórna fjölmiðlum, ráði of
miklu um það, hverjum augum
almenningur lítur á mál, jafnt
þjóðmál, menningarmál og sér-
hver þau vandamál, sem á döf-
inni eru.
En hver sem sannleikurinn er
um álirif fjölmiðla, þá er það
augljóst, að allir þeir, sem hafa
boðskap að flytja, þurfa á fjöl-
miðli að halda til þess að kynna
hann og vinna honum fylgi.
Þetta á ekki hvað sízt við inn
stjórnmálaflokka. Án málgagns
sem ráðagei'ðir eru um dráttar-
brautaframkvæmdir. Einnig er
tunnuverksmiðjan á dagskrá á
hverju hausti og virðist i'ekstur
hennar hafa verið harla óákveð
inn og brösóttur flest árin. Á
áratugnum 1940—1950 eru aðal
baráttumál blaðsins dráttar-
braut og hafnargerð á Oddeyr-
artanga, togaraútgerð og kaup
á Krossanesverksmiðju. 1. febr.
1944 er fyrst talað um dráttar-
braut á Tanganum:
„Verkfræðingum hefir litizt
bezt á að þetta mannvirki yrði
sett norðaustan á Oddeyrina um
200 metrum sunnan við núver-
andi Glerárós, og yrði þar
byggður grandi frá landi er
beygist inn með fjörunni, en
ofan við hann yrði mokað upp
og myndað á þann hátt skipa-
og smábátakví, en ofan við hana
kæmi dráttarbrautin."
Þótt skriður væri kominn á
málin gekk undirbúningurinn
rólega. 9. ágúst 1944 er grein í
blaðinu með upphafsorðunum:
„Að láta ógert að hefja nú á
þessu hausti framkvæmdir við.
=w=
heyrist rödd flokks síður en
ella. Blöð eru stjómmálaflokki
ómetanleg.
Nú í ár hefur Alþýðumaður-
inn á Akureyri starfað í 40 ár.
Gylfi Þ. Gíslason.
„Milljóna-fyrirtækið“ á Tang-
anum, er að svíkja bæinn og
skapa hér það atvinnuástand,
sem enginn mun óska eftir.“
Og 25/9 1945:
„Nú er svo hljótt um þetta
mál sem mest má. Undirstaða
hafnargarðsins rekur upp stikl-
ana um fjörur, en liggur í leyni
fyrir sjófarendum um flóð.“
í bæjarmálasamningi allra
flokka í bæjarstjórn sem gerður
var eftir bæjarstjórnarkosning-
ar 1946 og var í 16 liðum var
2 liðurinn um hafnargarðinn á
Oddeyri:
„Að unnið verði að hafnar-
garðinum á Oddeyri og honum
komið svo langt á þessu ári, að
þar skapist aðstaða fyrir dráttar
brautir, og unnið sé að því að
dráttarbraut komist upp eins
fljótt og unnt er. Ennfremur sé
gerð gangskör að því að útvega
nauðsynlegar vinnuvélar til
framkvæmdanna og samig um
leigu á hentugu uppmoksturs-
skipi.“
Þrátt fyrir þessa yfirlýsingu
(Framhald á blaðsíðu 24)
----------------------
Hann hefur verið höfuðmálsvari
Alþýðuflokks, jafnaðarstefnu og
verkalýðshreyfingar á Norður-
landi. Honum hafa ritstýrt hinir
ágætustu menn, svo að rödd
hans hefur jafnan hljómað hátt
og snjallt. Ekki aðeins launþeg-
ar á Norðurlandi eiga baráttu
Alþýðumannsins mikið að
þakka. Alþýðuflokknum í heild
hefur verið gagn og sómi að
Alþýðumanninum.
Um leið og Alþýðuflokkurinn
þakkar Alþýðumamiinum og
öllum, sem fyrir hann hafa
starfað, ágætt verk á liðnum
árum, óskar hann blaðinu allra
heilla og góðs gengis á komandi
árum, í baráttu sinni fyrir efl-
ingu jafnaðarstefnu á íslandi,
fyrir betra, réttlátara og fegurra'
þjóðfélagi á íslandi.
Gylfi Þ. Gíslason formaður Alþýðuflokksins
flyfur AEþýðumanninum beztu afmæliskveðjur