Melkorka - 01.03.1961, Blaðsíða 14

hjúskaparlaganna festi rætur í réttarvitund
almennings. Þeim mun auðveldara verður
við heildarendurskoðun laganna að semja
ný lög, sem hafa að meginreglu jafnrétti
hjóna, en ekki aðeins jafnrétti karla og
kvenna almennt, eins og með miklum rétti
má segja að hjúskaparlögin frá 1923 geri,
því að þau segja oftast: Það hjóna, hitt
hjóna, annað hjóna, hvort hjóna o. þ. u. 1.
Jafnræðishugsjónin, sem tíðrætt var um,
og tvær fyrstu greinar laganna hafa villt
mörgum sýn. í þessar greinar er oft vitnað,
þegar talað er um, hvílík fyrirmyndarlög-
gjöf hjúskaparlögin á Norðurlöndum séu,
að þau leggi að jöfnu vinnu konunnar á
heimilinu og peningaöflun eiginmannsins.
Þrátt fyrirþað, að jafnræðishugsjónin átti
að vera leiðarljósið við samning frumvarps-
ins, „hafa hjúskaparlögin misst marks“ .7a)
Leiðarljósið slokknaði í lok annarrar
greinarinnar. Vinnan á heimilinu týndist í
myrkrinu. Vinnan gefur ekkert jafnrétti.
Til jafnréttis þarf jafnmikla peninga, jafn-
miklar eignir.
Samt sem áður teljast lögin vera byggð „á
þeirri meginreglu, að eignir hjónanna séu
sameign þeirra — —.“8) Undantekningar
frá þeirri reglu eru séreignir, sem í ýmsum
tilfellum eru nauðsynlegar. „Allar aðrar
eignir eru sameign. Um þetta gilda margar
sérstakar reglur. Sú mikilvægasta er, að sam-
eignin skiptist jafnt milli hjóna við fjár-
skipti, skilnað að borði og sæng eða lög-
skilnað, og við skipti eftir dauða annars
hjóna skiptist jafnt milli bús þess og hins er
eftir lifir.“9a)
Nú mætti ætla, að eignirnar væru raun-
verulegar sameignir tveggja einstaklinga
meðan hjúskapur varir. En svo er alls ekki:
„Yfir þeim hluta sameignarinnar, sem maki
átti við giftingu eða hefur aflað síðar, ræð-
ur hann bæði í raun og veru og við réttar-
meðferð, alveg eins og séreign væri, eða eins
og ógiftur maður yfir eign sinni, — “91’)
Þær reglur, sem gilda meðan hjúskapur
varir, eru nokkurskonar ölmusureglur til
þess að vernda tekjulausa húsmóður, svo að
hún hafi „dálitlu fé yfir að ráða í daglegu
lífi, en þær gefa henni ekki umráðarétt yfir
því, sem maðurinn hefir dregið saman af
tekjum sínum.“10) Þó eru takmarkanir
lagðar „á einræði hvors hjóna yfir hjúskap-
areign þess.“]1)
Fjármálum hjóna, sem framfæra heimili
sitt með hefðbundinni verkaskiptingu, er
þannig varið, að „samkvæmt hjúskaparlög-
unum lendir hjúskapareignin aðallega til
mannsins, ráðstöfunarréttur hans vex stöð-
ugl sjdlfkrafa, ef buið er í vexti, en hjúskap-
areign konunnar hlýtur í flestum tilfellum
að standa i stað eða rýrna,"7b)
Fjárræði húsmóður er aðeins yfir penin?-
um til kaupa á heimilisnauðsynjum og til
sérþarfa hennar sjálfrar. Auk þess hefur hún
nokkurs konar neitunarvald gegn ráðstöf-
unum eiginmannsins á eignum, sem notað-
ar eru beinlínis í þágu heimilisins (sama
rétt hefur eiginmaður, sem vinnur búi eða
fyrirtæki, sem kona hans átti við stofnun
hjúskapar eða síðar varð þinglesin eign
hennar. Jafnrétti karla og kvenna yfirleitt
er þannig allt annað en jafnrétti milli
hjóna).
Þetta fjárræði giftrar konu nægir til þess
að hún teljist fjár síns ráðandi og hefur hún
því kosningarrétt og kjörgengi til Alþingis.
Væri jafnræði með hjónum að lögum, ætti
auðvitað að standa í stjórnarskránni, að
hjón teldust bœði fjár sins ráðandi, þótt þau
ættu óskilið fjárlag.^)
Kjörorð kvenréttindabaráttunnar er nú:
Sömu réttindi, sömu skyldur. Réttara væri:
Jöfn réttindi, jafnar skyldur.
Faðir og móðir geta ekki innt af hendi
sömu skyldur í einu og öllu. Faðirinn getur
a. m. k. aldrei tekið að sér þær skyldur móð-
urinnar, sem forsjónin hefur falið henni: að
bera barnið undir brjósti, fæða það og næra
af líkama sínum. Það er reginmunur á fram-
lagi karls og konu við að rækja frumskyldu
hjónabandsins. Hve margfalt meiri hinn
lífeðlislegi hlutur móðurinnar er að orku
14
MELKORKA