Samtíðin - 01.05.1943, Blaðsíða 21

SAMTlÐIN
17
útlendingar skilji graut í, né neitt
því líkt. Til að afstýra þeirri hættu
þarf að efla móðurmálsnám. Ég
trúi því, að samheitahókin geti orð-
ið til gagns í þeirri eflingu.
Orðlistarkröfur framtíðarmenn-
ingar eru okkur lítt ljósar enn, og
þó væri háskalegt að gleyma þeim.
Það eru ekki kröfurnar, sem hlaða-
lesendur lieimshorganna láta móta
stórþjóðamálin síðuslu áratugi.
Heldur krefst framtíðin þess, að við
íslendingar séum við sjálfir í riti
og ræðu, látum það þroskast, sem
okkur er hezt gefið og ef til vill
einum gefið. Ofsagt er, að náttúra
og landshagir skapi menn alveg eft-
ir sér, en ekkert hetra en náttúr-
an verður tekið til samlíkingar við
þá íslenzku, sem við erum skyldir
til að búa í hendur snillingum fram-
tíðarinnar. Tungumál Jónasar Hall-
grímssonar er fagurfægt og vinhlýtt
sem náttúrumyndir lians. Lestur
þess er sama nautn og að sjá vítt
af „tindi Heklu hám“, „þar sem um
grænar grundir líða j' skínandi ár
að æg'i blám.“ En dróttkvæðin og
goðhorið mál þeirra er eins og
„hundrað þúsund kumbla kirkju-
garður“, hafísaálfan norður af land-
inu, og „ótal þúsund örvabroddar
glitra, j ótal þúsund sólargeislar
titra, skjálfa hræddir hörku þinni
mót,“ — svo að liöfð séu ávarps-
orð skálds, sem var hversdagsmál-
ið tiltækara en flestum öðrum, og
missti ekki heldur sjónar á sindr-
andi tindum þess, sem vart verður
náð. Vinhlýja máls og lands, liarka
og glæsileikur tungu og lands, sér-
hvert tilbrigði íslenzkunnar og
HANS KLAUFI:
3. grein
Ur dagbók
Högna Jónmundar
Miðvikudagurinn 14. janúar 1942.
UNDANFARNAR vikur liefur Vig-
dís Ámunda verið hér eins og
grár köttur, og ég hef veitt þvi al-
hygli, að það er eitthvað grunsamlegt
pukur á Karólínu og henni. Á laug-
ardaginn var ég dálítið lasinn, svo að
ég fékk frí lijá meistaranum og kom
lieim um miðjan dag, öllum á óvart.
Þegar ég kom inn í eldhúsið, var þai
engin sál, en þriggja punda sóda-
kaka brann við inni í bakaraofninum.
Innan úr svefnkamisinu harst lágl
pískur. Ég læddist að dyrunum, sem
stóðu í liálfa gátt, og gægðisl inn.
Þar sálu þær, Vigdís og Karólína, við
lítið horð, með glas á milli sín, studdu
á það fingrum og mátti lesa sþenning
og eftirvæntingu lit úr ásjónum
þeirra. Svo Ieit Vigdís sigri hrósandi
á Karólínu og sagði:
„Ilann segist hafa dáið 1791“.
„Já“, svaraði hin. „Það er nokkuð
langt síðan“.
„Jæja“, sagði Vigdís.
Mér varð það á að hnerra, og þær
hrukku í kút. Það kom svo mikið
landsins hafa kristallazt á liðnum
tímum í orðum landsmanna, og
orðabókarstörf eru tilraunir til að
láta ekki þessa silfurbergskristalla
glatast. — Síðari tímar sjá ef til
vill betur, hvað i kristöllunum
speglast.