Samtíðin - 01.11.1946, Page 18

14
SAMTÍÐIN
SIGURÐUR SKÚLASDN:
NAUÐSYNJAMÁL 6.
Okkur vantar íslenzka bókmenntasögu
1IJJÖRG ERU þau verkefni á vett-
vangi islenzkra fræða, er nú
krefjast úrlausnar. Eitt þeirra verk-
efna, sem enga bið þolir, er samn-
ing ítarlegrar, íslenzkrar bók-
menntasögu frá fyrstu tið til okk-
ar daga. Bókmenntasaga Finns próf-
essors Jónssonar bin meiri um ís-
lenzkar fornbókmenntir var að
ýmsu leyti þrekvirki á sinum tima,
en nú er bún, sem vænta má, um
margt úrelt orðin, auk þess sem
iiún er á erlendu máli. Bólcmennta-
sagá Finns Jónssonar bin minni (á
dönsku) skiptir ekki máli í þessu
sambandi. Jón prófessor Helgason
hefur samið norrærta bókmennta-
sögu á dönsku, en sú bók er kennslu-
bók banda stúdentum, er leggja
stund á norræn fræði. Hún er gagn-
orð í bezta lagi, og er þar tekið
tillit til þeirra rannsókna, sem fram
Iiafa komið á seinni árum, en bók-
in kom út 1934.
Um allar hinar mörgu aldir, eftir
að fornbókmenntum okkar lýkur, er
engin prentuð bókmenntasaga til,
heldur ekki á dönsku. Sú var tíðin,
að lærðir menn við Hafnarháskóla
liöfðu ekki ýkjaháar hugmyndir um
íslenzkar bókmenntir eftir siða-
skipti og liafa reyndar ekki enn,
velflestir. Vilhjálmur Þ. Gislason
segir á bls. 6 í bók sinni lslenzk end-
urreisn, að téður háskóli bafi lýst
yfir þvi, vegna fyrirspurnar Þor-
steins Gíslasonar, föður hans, er þá
lagði stund á norræn fræði þar, að
það, sem ritað hefði verið á Islandi
eftir 1500, væri allt vísindunum ó-
viðkomandi.
Þorsteinn Gíslason hugðist velja
sér að lcjörsviði til meistaraprófs
íslenzkar bókmenntir frá siðari öld-
um, en heimspekideild Hafnarhá-
skóla lagði bann við því, að bók-
menntir okkar eftir 1750 væru takl-
ar námsgrein þar, og var greinar-
gerð hennar svolátandi: „Þetta hef-
ur aldrei verið leyft, og eng:nn
námsmaður hefur fyrr beðið um
slíkt. Háskóladeildin, sem sarr.kv.
opnu bréfi 10. ág. 1848 ákveður 'pær
kröfur, sem gerðar eru til bvers ein-
staks manns við meistaraprófin. hef-
ur við þessi próf í norrænu aldrei
lagt neina áherzlu á þær bókmennt-
ir, sem liafa smám saman l:omið
upp á Islandi, síðan þekking á og
smekkur fyrir fornum bóknennt-
um svo að segja steindó, sen varð
hér um bil um 1500. Forn-islenzkar
bókmenntir eru að sjálfsögðu ein
allra mikilvægasta grein norrænn-
ar málfræði, en ný-islenzlu bók-
menntirnar eftir bér. um bil .1500
bafa miög lítið eildi fvrir læssa vís-
indasrein i heild“. (Úr ritserð um
Þorstein Gíslason eftir próf. Alex-
ander Jóhannesson i Andvara, 70.
árs., bls. 6).
Hið einstrengingslega, danska