Samtíðin - 01.05.1947, Blaðsíða 13

SAMTtÐlN
9
Þeir voru smiðir, nafnar og nyt-
semdarmenn, Jósep í Nasaret og Jós-
ep, sem nam hinn fagra dal í Blá-
fjöllum og eyddi hann í hjargarleysi
sínu. Lengra nær engin líking með
þeim, sem von er, og hinn íslenzki
öreigi sökk til fjandans. Sóma sinn
hér eftir á hann undir Grími karli
og Ármenningum.
ÁSKADRAUMURINN, sem dró
v landnema fyrir tíu öldum til Is-
lands og til efstu molda á landinu
eða til hamranesja, er skaga út í ís-
haf, það var konungsdraumur á sinn
hátt, löngun til að verða einvaldur
í öllu byggðarlagi sínu. Lengi vel
fannst mönnum mikið til um að búa
þannig að sínu og þótti lítið mein
að fásinninu, sem fylgdi, aðeins ef
einveldið yfir landareigninni víðu
var ekkert skert og helzt ef eigi sá
svo mikið sem reyk upp af annarra
manna bæjum i nánd. Það var á
StUrlungaöld eða rétt eftir hana, sem
upp kom orðtakið „setinn Svarfað-
ardalur“ um þröngbýli það, sem of-
mikið og illt þótti. Svarfaðardalur
var og er með þéttbýlustu sveitum
landsins.
En á 14. öld, þegar „flóttinn úr
sveitunum“ að sjónum birtist fyrsta
sinni í landssögunni og saknendur
tóku að skilja, að þéttbýli i Svarf-
aðardal ætti ekki að teljast jafPillt
°g þjóðinni þótti, var ort þessi háð-
vísa um orðtakið „setinn Svarfaðar-
dalr“.
Þegar liittust lirafn og valr,
hvor varð öðrura feginn.
Þá var setinn Svarfaðardalr:
Sinn bjó hvorum megin.
Herskárri menn en hrafn og val-
ur þóttu fundust vart í strjálbýlinu
íslenzka, og því var það reynsla, að
þar urðu menn hver öðrum fegnir,
þá sjaldan sem þeir hittust. En til
þess að sá árangur næðist, máttu
ekki húa fleiri en tveir í öllum Svarf-
aðardal að dómi þessarar háðvísu.
Þá mundi dalurinn fullsetinn.
Óskadraumur Jóseps fann full-
nægju í Jósepsdal. Fullnægjan entist,
meðan sá hugarburður dugði, að
kjarnlendi dalsins væri eins ending-
argott til beitar og skógarnotkunar
og láglendisgróðurinn var, en á því
þoli reyndist mikill munur. Hið fagra
í Jósepssögu var liinn þjóðlegi óska-
draumur. Um hitt, hver raunin varð
fyrir honum, tölum við ekki fleira.
Landbúnaðarsaga okkar á sér í
sumu furðulíkan feril og Jósepssaga.
Því er að fagna, að enn hefur hú-
skapur okkar ekki hreytt nema la-
um sveitum heilum úr Sauðadals-
blóma í eyðilagðan Jósepsdal. Um
gróðurlendisrýrnun af slíkum völd-
um hefur Hákon Bjarnason gert
nokkurt yfirlit í ársriti Skógræktar-
félagsins (Áhúð og örtröð, Arsrit
1942, shr. síðari greinar þar).
Ekki er að sakast um orðinn lilut,
en læra af reynslu að vernda nótt-
lirugæðin. Landnámsdraumur Jóseps,
er hann hyggði dalinn, og landnáms-
draumar og sjálfræðisdraumar for-
féðranna allra hafa brugðizt að vísu
meira og minna, en þykja vissulega
hetur dreymdir en ódreymdir, því að
ella hefði aldrei gerzt nein saga af
Islendingum.
Eigi enn að gerast saga af Islend-
ingum, — eigi glæsileg framtíð að