Fréttablaðið - 14.04.2010, Blaðsíða 36

20 14. apríl 2010 MIÐVIKUDAGUR
timamot@frettabladid.is
Meðal fyrstu farfugla er síla-
máfurinn, sem hefur fyrir vikið
fengið viðurnefnið „vorboðinn
hrjúfi“. Fyrstu fuglarnir sjást
venjulega kringum mán-
aðamótin febrúar-mars, þó
aðalkomutími hans sé í apríl.
Sílamáfurinn er eini máfurinn
sem er alger farfugl, hann
yfirgefur landið á haustin og
dvelur við strendur Pýrenea-
skaga og NV-Afríku á veturna.
Sílamáfur er nýr landnemi
á Íslandi og fór að verpa hér
að staðaldri á þriðja áratugi
20. aldarinnar, fyrst á S- og
SV-landi en nú finnst hann
um allt land og fer honum
fjölgandi, sums staðar á kostn-
að svartbaks að því er virðist.
Sílamáfur líkist svartbaki, en er
allmiklu minni og nettari. Full-
orðinn sílamáfur er dökkgrár
á baki og yfirvængjum, með
áberandi dekkri vængbrodda,
svarta með hvítum doppum,
svartbakur er alsvartur á baki.
Fætur sílamáfs eru gulir, en
svartbaks bleikir.
Sílamáfurinn verpur í
mó lendi og graslendi, á
áreyrum, holtum, söndum
og uppi á fjöllum, oftast við
ströndina, en einnig inn til
landsins, stundum í félags-
skap við svartbak. Hreiðrið er
gert úr mosa, sinu og öðrum
gróðri, oft staðsett milli steina
eða þúfna. Stærsta sílamáfs-
varp landsins er á Rosmhvala-
nesi, aðallega innan „verndar-
svæðis“ Keflavíkurflugvallar.
Sílamáfurinn er stundum
illa þokkaður, hann sækir
t.d. inn í þéttbýli og gerir sig
heimakominn við grill og
aðrar matarholur. Sömuleiðis
eru brauðgjafir við Reykja-
víkurtjörn vinsælar, hann
veit ekki að brauðið er ætlað
öndunum en ekki honum.
Þetta hefur verið sérstaklega
áberandi í sílaskorti síðustu
ára, þegar hungrið hefur gert
illilega vart við sig, en sandsíli
er mikilvæg fæða fyrir síla-
máfinn.
www.fuglavernd.is
FUGL VIKUNNAR: SÍLAMÁFUR, “VORBOÐIN HRJÚFI”
Tignarlegur fugl
SÍLAMÁFUR Hefur fengið viðurnefnið „vorboðinn hrjúfi“.
MYND/J‘OHANN ÓLI HILMARSSON
Ólöf Pálsdóttir myndhöggvari er
níræð í dag. Hún hefur komið víða
við á langri ævi og á að baki langan
og glæsilegan listferil. „Ég bjó stóran
hluta stríðsáranna í Færeyjum, stund-
aði nám í Kaupmannahöfn, Egypta-
landi, Grikklandi og á Ítalíu og var
síðar sendiherrafrú í Kaupmannahöfn
London, Nígeríu, Kína og víðar þó ég
hafi ekki verið með búsetu á öllum
þeim stöðum. Ég hef víðast kunnað
vel við mig og alls staðar eignast ynd-
islega vini. Það sem gerir diplómata-
lífið hins vegar erfitt er að sjaldnast
hittir maður vinina aftur þegar leið-
ir skilja. Hins vegar hefur mér gefist
tækifæri til að upplifa margt og eru
námsárin í Egyptalandi mér sérstak-
lega minnisstæð en auk þess var ég
viðstödd krýningu Hollandsdrottn-
ingar og brúðkaup Karls og Díönu svo
dæmi séu nefnd.“
Ólöf var sæmd gullverðlaunum Kon-
unglegu Listakademíunnar í Kaup-
mannahöfn árið 1955 fyrir verk-
ið Sonur sem nú er í eigu Listasafns
Íslands en meðal verka hennar sem
gefur að líta opinberlega á Íslandi í
dag eru Tónlistarmaðurinn, stytta
af sellóleikaranum Erlingi Blöndal
Bengtson á Hagatorgi, Soffía, stytta af
stúlku fyrir framan Kvennaskólann í
Reykjavík, Útigangshestur í Norræna
húsinu, Gréta í Verslunarskóla Íslands
og Ragna í skúlptúrgarði Seðlabanka
Íslands.
„Ég hef oft hugsað hvað það hefði nú
verið mikið léttara að verða málari og
geta sest niður á hvaða hundaþúfu sem
er með blað og blýant,“ segir Ólöf og
lýsir því hversu mikið verk það er að
reisa styttu. „Fyrst þarf að móta hana
í leir og smíða inn í hana sterkt járn-
statíf. Þá er hún steypt í gifs og að síð-
ustu í brons. Þetta er mikið verk og ég
er afar vandvirk manneskja en ég hef
reynt að vara börnin mín, þau Hildi
Helgu Sigurðardóttur blaðamann og
Ólaf Pál Sigurðsson bókmenntafræð-
ing, við því enda er það aðallega slít-
andi og sjaldnast þakkað. Ég hef þó
hlotið hinar ýmsu viðurkenningar svo
einhverju hefur það skilað,“ segir Ólöf
kímin en hún er meðal annars heið-
ursfélagi í The Royal Society of Brit-
ish Sculptors og hefur verið sæmd
íslensku fálkaorðunni auk þess sem
verk hennar hafa verið sýnd í virtum
sýningarsölum víða um lönd.
Ólöf heldur enn þá stórt og mikið
heimili sem hún segir mikið verk en
eiginmaður hennar, Sigurður Bjarna-
son, fyrrverandi ritstjóri Morgun-
blaðsins, alþingismaður og sendi-
herra, hefur dvalið á hjúkrunarheimili
um nokkurra ára skeið.
„En þú ert hress?“ spyr blaðamað-
ur „Ja, ég veit það ekki. Það er allt-
af verið að segja við mig að ég sé svo
hress en stundum langar mig mest að
svara: Hvað veist þú um það,“ segir
hún og hlær. Þú hefur þó húmorinn í
lagi? „Já, ef ég hefði hann ekki væri
nú ekki eftir miklu að bíða. Við frænka
mín Guðrún Vilmundardóttir, ekkjan
hans Gylfa Þ. Gíslasonar, sem er nú
enn þá eldri en ég, erum sammála um
að það sé nú samt hálf óforskammað
að verða svona gamall.“
Ólöf segist vera mikill fréttafíkill
og fylgist grannt með fréttum. „Ég er
samt orðin svo ægilega löt með sjálfa
mig í seinni tíð og þegar morgunleik-
fimin í útvarpinu byrjar, sem ég veit
að margar konur gera á gólfteppun-
um heima hjá sér, þá hleyp ég til og
slekk.“
Ólöf ætlar að taka á móti ættingj-
um og vinum á heimili sínu í dag og
er þegar með fullt hús af gestum
sem eru komnir frá útlöndum til að
heiðra hana með nærveru sinni. „Það
er hérna meðal annars erlendur vís-
indamaður sem er vinur sonar míns
en hann hefur verið að rannsaka lang-
lífi. Ég hef nú ekkert náð að spyrja
hann nánar út í það en þyrfti að fá að
vita hvar hann stendur.“
Afmælisdaginn tileinkar Ólöf for-
eldrum sínum. „Þau komu bæði frá
stórum prestsheimilum. Faðir minn
Páll Ólafsson, framkvæmdastjóri og
ræðismaður, var frá Hjarðarholti í
Dölum en móðir mín, Hildur Stefáns-
dóttir, frá Auðkúlu í Húnavatnssýslu.
Þau voru mér afar góð og ég dái þau
enn í dag.“
vera@frettabladid.is
ÓLÖF PÁLSDÓTTIR MYNDHÖGGVARI: ER NÍRÆÐ Í DAG
Tileinkar foreldrunum daginn
HEIMSBORGARI Ólöf var meðal annars við nám í Egyptalandi og bjó í Færeyjum, Kaupmanna-
höfn og London. Til hægri: Ólöf á vinnustofu sinni á Friðriksbergi í Kaupmannahöfn1955.
TÓNILSTARMAÐURINN Styttuna af sellóleikaranum Erlingi Blöndal Bengtson gerði Ólöf í Dan-
mörku og sat hann fyrir á meðan. Hún stendur á Hagatorgi í dag.
Elskuleg móðir okkar, tengdamóðir,
amma og langamma,
Sigurveig
Guðmundsdóttir
kennari,
lést á hjúkrunardeild Hrafnistu í Hafnarfirði mánu-
daginn 12. apríl sl. Útför hennar verður gerð frá
Kristskirkju Landakoti 20. apríl kl. 13.30. Blóm og
kransar eru vinsamlegast afþakkaðir. Þeim sem vildu
minnast hennar er bent á Barnastarf Jósefskirkju
í Hafnarfirði, reikningsnúmer: 0545-26-006680,
kennitala: 680169-4629 eða Blindrabókasafn Íslands,
reikningsnúmer: 0137-05-69187, kt. 650183-0459.
Margrét Sæmundsdóttir Þorkell Erlingsson
Gullveig Sæmundsdóttir Steinar J. Lúðvíksson
Hjalti Sæmundsson Jenný Einarsdóttir
Logi Sæmundsson Jóhanna Gunnarsdóttir
Tómas Frosti Sæmundsson Dagbjörg Baldursdóttir
Margrét Thorlacius
Jón Rafnar Jónsson
ömmubörn og langömmubörn.
MERKISATBURÐIR
1931 Alþingi er rofið og boðað
til kosninga. Miklar deilur
koma í kjölfarið.
1957 Neskirkja í Reykjavík vígð.
1962 Handritastofnun Íslands,
sem síðar fékk nafnið
Árnastofnun, er stofnuð.
1963 Hrímfaxi, önnur af tveim-
ur Viscount-vélum Flug-
félags Íslands, ferst við
Fornebu-flugvöll í Ósló.
1973 Fyrsta hljómplata Iron
Maiden, samnefnd
hljómsveitinni, kemur út í
Bretlandi.
1997 Þrír menn ráðast á starfs-
mann 10-11 við Suður-
landsbraut og hrifsa til sín
tösku með sex milljónum
króna en þeir nást sam-
dægurs.
Þennan dag árið 1992 var Ráðhús Reykjavíkur
vígt og tekið í notkun en þá voru liðin fjögur ár
frá því að Davíð Oddsson, þáverandi borgarstjóri,
sem var mikill áhugamaður um framkvæmdina,
tók fyrstu skóflustunguna. Samkeppni var haldin
um hönnun hússins og voru það arkitektarnir
Margrét Harðardóttir og Steve Christer sem báru
sigur úr býtum.
Bygging hússins olli miklum mótmælum og
deilum og kostaði á fjórða milljarð króna. Ekki
voru allir jafn hrifnir af útliti þess í upphafi. Það
þótti heldur rislitið fyrir svo veigamikla stofnun
og margir höfðu heldur séð fyrir sér hátimbraðra
höll. Það var ekki síst hið bogamyndaða þak sem
varð fyrir gagnrýni en það þótti minna um of á
braggana sem byggðir voru á stríðsárunum og
lítil upphefð þótti að. Sömuleiðis höfðu ýmsir
áhyggjur af lífríki Tjarnarinnar.
Nýja húsið leysti þó þann vanda borgarstjórnar
að vera með starfsemi sína úti um allan bæ og
var vígslan hin hátíðlegasta.
ÞETTA GERÐIST 14. APRÍL ÁRIÐ 1992
Ráðhús Reykjavíkur vígt
SARAH MICHELLE GELLER ER 33
ÁRA Í DAG
„Þú veist ekki hver takmörk
þín eru fyrr en þú lætur á þau
reyna.“
Sarah Michelle Geller er banda-
rísk kvikmynda- og sjónvarps-
leikkona. Hún sló í gegn sem
Buffy Summers í sjónvarpsþátt-
unum „Buffy and the Vampire
Slayer“ og í myndinni „I Know
What You Did Last Summer“ frá
árinu 2007.