Fréttablaðið - 26.04.2010, Blaðsíða 13

MÁNUDAGUR 26. apríl 2010 13
Kvótakerfið lagði grunninn að lyg-
inni. Það bjó til glópagullið.
HugurAx býður t i l
morgunverðarfundar
um stjórnendalausnir

28. apríl kl. 8:15 - 10:00 í Golfskálanum Grafarholti
Nú sem aldrei fyrr vilja fyrirtæki hafa greiðan aðgang að upplýsingum úr
rekstrinum. Á það ekki hvað síst við um hvers kyns upplýsingar sem
tengjast vörustjórnun, s.s. birgðastöðu, þróun veltuhraða birgða og
endingar tíma. Kynntu þér hvernig viðskiptavinir HugarAx nýta sér verkfæri
stjórnendalausna í sínum rekstri.
Dagskrá
8:15 - 8:45
Morgunverður að hætti hússins

8:45 - 9:00
Inngangur - Microsoft Stjórnendalausnir HugarAx
Gunnar Ingimundarson - framkvæmdastjóri HugarAx

9:00 - 9:25
Hentar Microsoft BI stjórnendalausn HugarAx stórfyrirtækjum?
Kristján Elvar Guðlaugsson - framkvæmdastjóri fjármálasviðs Ölgerðarinnar

9:25 - 9:45
Ávinningur Fríhafnarinnar af stjórnendalausn HugarAx
Hlynur Sigurðsson - framkvæmdastjóri Fríhafnarinnar

9:45 - 10:00
Spurningar og fundarlok
Skráning er með tölvupósti edda@hugurax.is eða í síma 545 1000
Háskólinn í Reykjavík býður til kynningar
á meistaranámi í viðskiptadeild.
Kynningarfundurinn verður haldinn þriðjudaginn 27. apríl kl. 16:00 – 17:30
í Háskólanum í Reykjavík, Menntavegi 1, Fönix 2. Allir velkomnir!
Háskólinn í Reykjavík er framsækinn rannsóknarháskóli sem býður nemendum persónulegt,
kraftmikið og alþjóðlegt starfsumhverfi. HR hefur skapað sér sérstöðu sem háskóli
atvinnulífsins og er jafnframt stærsti tækni- og viðskiptaháskóli Íslands.
DAGSKRÁ:
16:00 Meistaranám í alþjóðaviðskiptum
16:20 Meistaranám í fjármálum fyrirtækja
Meistaranám í fjárfestingarstjórnun
16:40 Meistaranám í reikningshaldi og endurskoðun
Meistaranám í stjórnun rekstrarbókhalds
17:00 Leiðsögn um ný húsakynni skólans
HÁSKÓLINN Í REYKJAVÍK
MEISTARANÁM
Í VIÐSKIPTADEILD
www.hr.is
Ósköpin hófust með kvótakerf-inu. Þá fylltist allt af pening-
um sem voru ekki til, frá mönnum
sem höfðu aflað þeirra með því
að selja það sem þeir áttu ekki:
óveiddan fisk. Eins og helstu hug-
myndafræðingar þessa kerfis
þreyttust ekki á að útskýra fyrir
heimsbyggðinni á sólríkum ráð-
stefnum þá var kvótakerfið undir-
staða hinnar svokölluðu velmeg-
unar Íslendinga. Sú velmegun var
í raun og veru óveidd, rétt eins og
þorskurinn í sjónum – og blásin út,
rétt eins og verðið fyrir aðgang-
inn að hinum óveidda fiski.
Með öðrum orðum: ekki til. Hins
vegar urðu til menn sem héldu að
helsta hlutverk athafnamannanna í
samfélaginu væri að græða peninga
til að græða peninga, til að græða
peninga. Til að græða peninga.
Þótt ég gæti veitt fisk …
Kvótakerfið lagði grunninn að lyg-
inni. Það bjó til glópagullið. Sam-
kvæmt þessu kerfi voru búin til
verðmæti úr réttinum til að veiða
úr fiskistofnum sem eru sameign
þjóðarinnar. Búinn var til eigna-
réttur á því sem aðrir áttu – og það
sem meira var og enn afdrifarík-
ara: þann eignarétt var hægt að
veðsetja.
Hugmyndin um fisk varð yfir-
sterkari hinum raunverulega fiski.
En: Fiskurinn verður ekki að verð-
mætum fyrr en búið er að veiða
hann og vinna. Það skapar ekki
verðmæti í sjálfu sér að einhver
eigi möguleika á að búa þau til. Það
að ég gæti veitt fisk táknar ekki að
ég sé búinn að því.
Væri svipað kerfi í gangi í bók-
menntunum þá hefði ég fengið
umtalsverðan kvóta vegna skáld-
söguskrifa minna frá því fyrir
1990 og síðan þyrfti Eiríkur Örn
að borga mér fúlgur fjár fyrir að
fá að skrifa bækur vegna þess að
ég ætti réttinn á að skrifa þær, og
gæti gert það ef ég nennti en mér
finnst náttúrlega þægilegra að láta
Eirík puða við það úr því að hann
er svo duglegur, svo að ég get þá
veðsett þessa eign mína og slegið
lán fyrir Wolverhampton Wander-
ers. Verðmætasköpun varð að verð-
mætaskáldun. Raunveruleg verð-
mæti urðu að pappírsverðmætum.
Raunverulegir útgerðarmenn urðu
að pappírsbarónum. Dugnaðarfork-
ar urðu að iðjuleysingjum. Manns-
efni urðu að landeyðum.
Allt var einhvern veginn óraun-
verulegt. Til varð lénskerfi þar
sem fólk lenti í þeirri ógæfu að
hafa skyndilega fullar hendur fjár
sem það átti ekki skilið. Krónurn-
ar komu bara. Mannkynssagan
geymir ótal dæmi um að slíkur
auður leiðir til ófarnaðar og eyðslu-
semi sem umfram allt er tjáning
á örvæntingu: Kvóta-aðallinn sem
var að rífa stóreflis hús til að reisa
ný og enn þá ljótari var náttúrlega
fyrst og fremst að tjá okkur hinum
fyrirlitningu sína – á okkur, húsun-
um, peningum, sjálfum sér.
Andvaraleysi gerandans?
Um hríð – áður en kvótaframsal
og veðsetning hófst fyrir alvöru
á tíunda áratug síðustu aldar og
útgerðarmenn fóru að veðsetja allt
saman til að geta farið að rífa hús
í Garðabænum og byggja blokkir
í Kualalumpur – voru Íslending-
ar svo sannarlega í öfundsverðri
stöðu: þeim hafði auðnast að byggja
allan sinn infra-strúktúr – skóla-
kerfi, heilbrigðiskerfi, samgöng-
ur, velferðarkerfi – án óbærilegr-
ar skuldasöfnunar. Þjóðin hafði
aðgang að einhverjum gjöfulustu
fiskimiðum á byggðu bóli og frá-
bær sérþekking var í landinu á því
að breyta fiskinum í raunveruleg
verðmæti; þjóðin virtist vel mennt-
uð; hún var fámenn og stéttaskipt-
ing hafði farið minnkandi áratug-
um saman; fáir voru ofsaríkir og
fáir sárfátækir – óttalegt basl að
vísu á mörgum eftir áralanga efna-
hagsóreiðu en samt var hér á ára-
tugunum fyrir aldamót búið í hag-
inn fyrir fyrirmyndarsamfélag að
norrænum hætti.
Sú leið var ekki farin eins og
við vitum. Sú stjórnmálastefna
varð ofan á þar sem virkjaðir voru
aðrir mannlegu eiginleikar en sam-
ábyrgð og félagsandi.
Nú koma þeir framsóknarmenn-
irnir sem innleiddu þetta kerfi og
biðja okkur afsökunar á því að hafa
verið „andvaralausir“. Þeir tala
jafnvel um mistök og gagnrýnis-
leysi.
Það er ágætt. En hrunið kom
ekki vegna „andvaraleysis“ Fram-
sóknarflokksins eða „mistaka“ –
sem er að verða helsta aflátsorð
aflandseyjahöldanna um þessar
mundir. Framsóknarmenn voru
ekki of passífir – þeir voru of akt-
ífir. Rétt eins og þeir Jón Ásgeir
og Björgólfur Thor sem reyna nú
að gera sig að áhorfendum eða lítt
virkum þátttakendum fremur en
gerendum. Efnahagshrunið varð
meðal annars og ekki síst vegna
pólitískrar stefnu Framsóknar-
flokksins sem var í grundvallarat-
riðum röng.
Og ósköpin hófust með kvóta-
kerfinu …
Hugmyndin
um fisk er
ekki fiskur
Guðmundur Andri
Thorsson
rithöfundur
Í DAG
AF NETINU
Feit börn í grimmum heimi
Feit börn sem hafa ekkert til saka unnið, ekki gert neitt rangt, fá að heyra
það aftur og aftur í okkar samfélagi að þau séu ekki í lagi. Og við sjáum
ekkert athugavert við það. Grannt fólk lifir líka óheilbrigðu lífi. Ef það er
óhollustan sem við höfum mestar áhyggjur af þá liggur beinast við að
sjónum okkar sé beint þangað. Að skilaboðin séu send til allra en ekki bara
til þeirra sem eru í betri holdum. Hvað þá að baráttan fyrir heilsusamlegu
lífi sé sett fram sem útrýmingarherferð gegn feitum líkömum. Við þurfum
að fara að átta okkur á því að inni í þessum feitu líkömum býr fólk, sem á
sama tilverurétt og allir aðrir, og að fjandsamleiki okkar í garð líkama þeirra
hefur aðeins bakað þeim óþarfa sorg, sjálfsfyrirlitningu og skömm.
http://blog.eyjan.is/likamsvirding
Sigrún Daníelsdóttir