Samtíðin - 01.07.1970, Blaðsíða 7

6. blað 37. árg.
\r. 364
Júlí 1970
SAMTIÐIIM
HEIIUILISBLAÐ TIL SKEMMTUNAR OG FRÓÐLEIKS
SAMTTÐIN kemiir út mánaðarlegá nema í janúar og ágúst. Ritstjóri og útgefandi: Sigurður
Skúlason, Reykjavík, simi 12526, pósthólf 472. Afgreiðslusími 18985. Árgjaldið 200 kr. (erlendis
250 kr.), greiðist fyrirfram. Áskriftir miðast við áramót. Áskriftum og áskriftargjöldum veiít
móttaka í Bókaverzlun ísafoldar, Austurstræti 8. — Félagsprentsmiðjan hf.
Geigvænleg mengun ógnar lífverum jarðarinnar
VIÐ lásum nýlega ógnvekjandi forustugrein í
erlendu blaði. Þar var komizt að orði eitthvað
á þessa leið:
Bófar og skrumarar eru sí og æ að spá tortím-
ingu heimsins, en fáir taka mark á orðum
þeirra. Hvernig víkur því hins vegar við, að
mannkynið skuli láta sér á sama standa um,
að það er í þann veginn að eitra fyrir sjálft
sig? Mennirnir eru nefnilega að breyta fljótum
jarðarinnar í eitruð skolpræsi og höfunum í
geysimiklar forarvilpur, rotþrær hvers konar
úrgangs. Fólk eyðileggur andrúmsloftið og um
leið lungu sín með hættulegum eiturefnum, sem
víða er bannað að hafa um hönd. Þessum efn-
um er sprautað gegndarlaust á hvers kyns gróð-
ur. Síðan berst eitrið úr þeim til okkar mann-
anna í mjólk og jurtafæðu og ógnar heilsu okk-
ar, en einkum ungbarna, er drekka það óafvit-
andi með móðurmjólkinni.
Við þessu hafa vísindamenn varað árum
saman, og á síðustu árum hefur U THANT, að-
alritari Sameinuðu þjóðanna, látið þetta vanda-
mál til sín taka. Nýlega hafa vísindamenn eft-
ir ýtarlegar athuganir látið í Ijós það álit sitt,
að ekki síðar en 1980 geti svo farið, að heims-
byggðin verði orðin svo menguð eiturefnum,
að ókleift verði að bjarga henni, nema mann-
kynið vakni til róttækra aðgerða til að bægja
hættunni frá. Hér dugar ekkert minna en tækni-
legar og lögTræðiIegar aðgerðir, segir höfund-
ur fyrrnefndrar forustugreinar blaðsins.
Síðan við snöruðum þessum setningum á ís-
lenzku, hafa sí og æ verið að berast hingað
frá útlöndum fregnir um stórfellda mengun.
Meðal þeirra kemur okkur það fyrst í hug, að
Winnipegvatn í Kanada kvað vera orðið svo
mengað, að hættulegt er talið að neyta fisks
úr því. Lá við borð sl. vor að banna með öllu
fiskveiðar á vissum svæð-um þessa mikla veiði-
vatns, þar sem eitrun þess er mest.
Fiskisæld Winnipegvatns var fyrrum rómuð
mjög, enda var hún forsenda þess, að margir
íslendingar settust að í grennd við vatnið á
ofanverðri 19. öld. Síðustu árin hafa að sögn
um 600 fiskimenn og fjölskyldur þeirra bein-
línis átt afkomu sína undir veiðum í vatninu.
Er margt af þessu fólki af íslenzku bergi brot-
ið. Nú er atvinnu þess ógnað vegna eitrunar,
sem berst til Winnipegvatns með ánum, sem
renna í það. Kvað vatnið í þeim vera einna
áþekkast aurveitu, enda mettað eiturefnum frá
verksmiðjum á bökkum ánna. Því nefnum við
þetta dæmi um mengun vatns öðrurn fremur,
að það varðar frændlið okkar í Kanada og höfð-
ar því til samúðar íslendinga. En vart flettum
við svo erlendum dagblöðum um þessar mundir,
að ekki blasi þar við hrollvekjandi greinar um
yfirvofandi ógnir af eitrun neyzluvatns og and-
rúmslofts.
Við íslendingar getum enn sem komið er
hrósað happi yfir því að búa við hreinna and-
rúmsloft og heilnæmara vatn en margar aðrar
þjóðir. Má vafalaust telja það með landkostum
Islands, eins og sakir standa, hvað sem síðar
kann að gerast. En baráttunni gegn menguninni
verður ekki frestað lengur.