Fréttablaðið - 09.09.2010, Page 12

12 9. september 2010 FIMMTUDAGUR
Ferðir með Icelandair, kassar af Maltesers súkkulaði og gjafabréf
í Eymundsson í vinning.
SPURNINGALEIKUR FRÉTTABLAÐSINS
OG BYLGJUNNAR ER AÐ HEFJAST
SPURNING DAGSINS
Lauflétt spurning alla virka daga,
nema föstudaga, hjá Ívari og
Rúnari á Bylgjunni, úr Fréttablaði
hvers dags. Manstu svarið?
Hringdu í 567 1111, þú gætir unnið
kassa af Maltesers og 5.000 kr.
gjafabréf í Eymundsson.
HELGARGETRAUNIN
Laufléttar spurningar birtast í helgarblaði
Fréttablaðsins en svörin leynast í Fréttablöðum
liðinnar viku. Þú sendir inn rétt svar á visir.is og
gætir unnið tvær ferðir með Icelandair. Dregið
úr réttum lausnum í Reykjavík síðdegis og hringt
í vinningshafann. Með réttu svari við auka-
spurningu tryggir hann sér þriðju ferðina
með Icelandair.
TAKIÐ
EFTIR!
MUNDU: Leitin á visir.is vísar líka á efni í Fréttablaðinu
FRÉTTASKÝRING
Hvað stendur í vegi fyrir því að ECA Program
hefji starfsemi á Keflavíkurflugvelli?
Þótt Kristján L. Möller, fyrrverandi sam-
gönguráðherra, hafi í síðustu viku falið
Flugmálastjórn „að hefja nú þegar undir-
búning“ að skráningu óvopnaðra her-
þotna fyrirtækisins ECA Program hér á
landi er langt í land þar til ljóst verður
hvort starfsemi fyrirtækisins verði að
veruleika hérlendis.
ECA vill skrá hér á landi um tuttugu
óvopnaðar, rússneskar Sukhoi herþotur
og leigja út til þess að taka að sér hlut-
verk óvinaflugvéla á heræfingum víða
um heim.
Forstjóri fyrirtækisins, Melville ten
Cate, hefur sagt að það muni aðeins eiga
viðskipti við ríkisstjórnir sem hliðhollar
eru vestrænum ríkjum. Hann segir að
fyrirtækið skilgreini sig sem einkarekið
hernaðarfyrirtæki. Aðeins hluti af starf-
semi þess verður hér á landi en það hefur
hingað til meðal annars annast flutninga-
þjónustu á ófriðarsvæðum fyrir heri og
alþjóðlegar hjálparstofnanir.
Heildarfjárfesting ECA vegna kaupa á
herþotunum og tengdum tækni- og hern-
aðarbúnaði verður um 200 milljarðar
króna, þar um fjórir milljarðar hérlendis.
Ten Cate hefur sagt að fjármögnun sé til
reiðu af hálfu bandarísks fjárfestingar-
banka. Eigendur félagsins eru nokkrir
erlendir einstaklingar, sem ekki hafa
verið nafngreindir.
Frá í febrúar og þar til 31. ágúst lá
óhreyfð á borði samgönguráðherra
skýrsla Flugmálastjórnar þar sem fram
kemur að þótt mögulegt sé að skrá her-
þotur ECA í borgaralegan flugflota
Íslendinga og starfrækja þær hérlendis
sé það ýmsum vandkvæðum háð. Mörg
atriði séu óljós og erfiðum spurningum
ósvarað.
Samkvæmt heimildum Fréttablaðsins
er verkefnið sem bíður Flugmálastjórnar
eftir ákvörðun ráðherrans um að halda
áfram vinnu að málinu bæði óvenjulegt
og flókið. Leita þarf svara við fjölmörg-
um spurningum hjá erlendum ríkjum og
fjölþjóðastofnunum.
Flugrekstur, þar sem herþotur, jafnvel
óvopnaðar, eru reknar undir borgaralegu
flugrekstrarleyfi þekkist ekki í öðrum
löndum. Þar er litið eftir rekstri herþotna
af hálfu hernaðaryfirvalda án þess að
borgaraleg stjórnsýsla eigi hlut að máli.
Vilji íslensk stjórnvöld greiða ECA
leið þarf því að semja við önnur ríki um
undanþágur frá ýmsum meginreglum.
Nú eru um sjötíu þotur í íslenska flug-
flotanum. Um fjörutíu starfsmenn Flug-
málastjórnar annast þá stjórnsýslu sem
þessu tengist. Um helmingur kostnað-
arins er greiddur beint úr ríkissjóði
en helmingur með gjaldtöku frá fyrir-
tækjunum. Óljóst er hve mikið þyrfti
að þenja út starfsemi Flugmálastofnun-
ar vegna Sukhoi-herþotna ECA ef ryðja
tekst hindrunum úr vegi. Takist slíkir
samningar og öðrum hindrunum yrði úr
vegi rutt yrðu stjórnsýsluverkefnin sem
tengjast ECA þó „umfangsmikil viðbót“
við starfsemi Flugmálastjórnar, að sögn
heimildarmanns.
Í bréfi ráðherrans til Flugmálastjórn-
ar setur hann fram tólf spurningar sem
hann felur stofnuninni að kanna. Þær eru
birtar hér til hliðar og eins og þar sést
þarf m.a. að kanna viðbrögð alþjóðaflug-
heimsins við þessu verkefni og svara
því hvort líklegt sé að önnur Evrópuríki
kynnu að neita þessum vélum um lend-
ingarleyfi í framtíðinni.
peturg@frettabladid.is
Langt í lendingarleyfi ECA á Íslandi
Flugmálastjórnar bíður flókið verkefni við að undirbúa skráningu herþotna ECA. Hún þarf meðal annars að kanna hvort önnur Evr-
ópuríki myndu neita óvopnuðum herþotum fyrirtækisins um lendingarleyfi. Semja þarf við ýmis ríki um undanþágur frá reglum.
Þær spurningar sem Kristján L. Möller, fráfarandi samgönguráðherra, fól Flugmálastjórn að leita svara
við áður en hægt er að taka ákvörðun um að skrá óvopnaðar herþotur ECA hér á landi fara hér á
eftir. Margar þeirra bera með sér hve óvenjulegt verkefni hér er á ferð og hve mörgum grundvallar-
spurningum um það hvort starfsemin sé raunhæf hér á landi er ósvarað en þoturnar eiga að vera í
sífelldum ferðum til að taka þátt í heræfingum víða um heim.
■ Eru ríki sem Ísland á í samstarfi við tilbúin að aðstoða við ECA-verkefnið, til dæmis varðandi skrán-
ingu vélanna? Hvaða ríki eru það og hvert er viðhorf þeirra til verkefnisins?
■ Kanna þarf reglur sem gilda í nágrannaríkjum um slíka starfsemi eftir því sem við á.
■ Er reynsla og þekking til staðar á Íslandi á þeim flugvélum sem ECA hefur sótt um flugrekstrarleyfi
á?
■ Hver er ábyrgð íslenskra yfirvalda á flugförum ECA við æfingar utan lofthelgi?
■ Hvert er mat Flugmálastjórnar á viðbrögðum alþjóðaflugheimsins vegna verkefnisins?
■ Er líklegt að önnur Evrópuríki kynnu að neita þessum vélum um lendingarleyfi í framtíðinni?
■ Má búast við að hávaði frá þessum vélum trufli samfélagið við völlinn? Er hægt að takmarka
hávaðamengun, t.d. þannig að ekki verði notast við eftirbrennara sem yfirleitt valda mestri hávaða-
mengun?
■ Hefur þessi starfsemi áhrif á losunarkvóta Íslands á kolvetni?
■ Gerir umsókn ECA einungis ráð fyrir að fyrirtækið starfi fyrir ríki NATO? Ef ekki, tilgreina þá hvaða
önnur ríki um er að ræða.
■ Önnur álitamál sem Flugmálastjórn vill koma á framfæri.
Áður en ECA fær leyfi
Á FUNDI UNCTAD Ingrid Fiskaa, frá utanríkisráðuneyti Noregs, Ólafur Ragnar Grímsson,
forseti Íslands, og Supachai Panitchpakdi, framkvæmdastjóri UNCTAD. MYND/FORSETAEMBÆTTIÐ
UTANRÍKISMÁL Helstu orsakir
íslensku fjármálakreppunnar voru
bundnar við óábyrga lánastarfsemi
þriggja einkabanka. Þetta sagði
Ólafur Ragnar Grímsson, forseti
Íslands, í setningarræðu sinni á
sérstökum fundi sem haldinn var á
alþjóðaþingi Viðskipta- og þróunar-
stofnunar Sameinuðu þjóðanna,
UNCTAD, í Xiamen í Kína í gær.
„Fundinn, sem fjallaði um ábyrga
fjármálastjórn ríkja, sóttu áhrifa-
menn í fjármálum og efnahagsmál-
um víða að úr veröldinni,“ segir í
tilkynningu forsetaembættisins.
Ólafur sagði endurskipulagningu
alþjóðlega fjármálakerfisins verða
að byggja á ábyrgri fjármálastefnu
ríkja, samvinnu og stöðugleika. Um
leið varaði hann við þeim hættum
sem mikil skuldasöfnun hefði í för
með sér. Þær hefðu áður fyrr verið
bundnar við þróunarríki en settu
nú svip á vanda ýmissa Evrópu-
ríkja.
„Íslenska ríkið hefði ávallt stað-
ið við allar sínar alþjóðlegu skuld-
bindingar og greitt að fullu þau lán
sem það hefði tekið.“
Ólafur sagði mikilvægt að stjórn-
völd í öllum löndum legðu nú grunn
að traustri og ábyrgri fjármála-
stefnu, bæði einkaaðila og hins
opinbera.
„Það ætti ekki síst við um lánar-
drottna sem yrðu að gaumgæfa
vel hverjum þeir lánuðu, ganga
úr skugga um að tryggingar væru
traustar, því ábyrgðin á lánunum
væri bæði hjá þeim sem tækju þau
og hinum sem veittu lánin.“
- óká
Forsetinn varar við aukinni skuldasöfnun Evrópuríkja:
Ísland hafi alltaf
borgað skuldir sínar